ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ
Ο όρος κοινωνική ανάπτυξη αναφέρεται στην ικανότητα των ανθρώπων να δημιουργούν και να διατηρούν ικανοποιητικές διαπροσωπικές σχέσεις και προσδιορίζει την ψυχική τους υγεία στο μέλλον. Στην ίδια κατεύθυνση, η συναισθηματική νοημοσύνη προσδιορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται την συναισθηματική του κατάσταση και να ερμηνεύει και να αντιμετωπίζει με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων. Οι δύο αυτές έννοιες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους και αναφέρονται στην ικανότητα των παιδιών να συνδυάζουν την σκέψη, το συναίσθημα και τη συμπεριφορά, ώστε να επιτυγχάνουν σημαντικές καθημερινές δραστηριότητες.
Στην κατεύθυνση αυτή σημαντικός είναι ο ρόλος των γονέων, οι οποίοι μέσα από το προσωπικό τους παράδειγμα αποτελούν πρότυπα για τα παιδιά όχι μόνο ως προς τη συμπεριφορά, αλλά και ως προς την έκφραση και τη διαχείριση των συναισθημάτων τους. Ο γενικότερος συναισθηματικός τρόπος διαπαιδαγώγησης, όμως, απαιτεί εκμάθηση νέων δεξιοτήτων από τους γονείς, ώστε να είναι σε θέση να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τα παιδιά τους σε κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες. Ειδικότερα, ο Gottman (1998) προτείνει τα ακόλουθα πέντε στάδια συναισθηματικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών:1) επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών, όπου βοηθάμε τα παιδιά να κατανοήσουν, να αναγνωρίσουν και να ονομάσουν ένα συναίσθημα τη στιγμή που το βιώνουν, 2) αναγνώριση της συναισθηματικής κατάστασης του παιδιού και ιδίως της αρνητικής, 3) ακρόαση με ενσυναίσθηση, 4) λεκτική κατονομασία των συναισθημάτων και 5) καθορισμός ορίων παράλληλα με παροχή βοήθειας στη διερεύνηση στρατηγικών για την επίλυση των προβλημάτων, όπου εδώ βοηθάμε το παιδί στην ενεργοποίηση και την εύρεση λύσεων.
Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί η κοινωνική και συναισθηματική διάσταση της μάθησης που αναδεικνύει τη σημαντική σχέση μεταξύ σχολικής προσαρμογής και σχολικής επιτυχίας με την προαγωγή κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των μαθητών. Ειδικότερα, χρειάζεται όχι μόνο καλή σχολική ηθική αλλά και στοχευμένη διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων. Επίσης, κάθε σχολείο πρέπει να διαθέτει δικό του σύστημα αξιών με συγκεκριμένους κανόνες που άπτονται του σεβασμού, της συμμετοχής, της ανεκτικότητας, της άρνησης της βίας, της ενσυναίσθησης. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται σταδιακά η κατανόηση του εαυτού και η προκοινωνική συμπεριφορά των παιδιών. Ακόμα, η φυσική και ψυχολογική βία δεν πρέπει να λαμβάνει χώρα σε κανένα σχολείο. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να εκπαιδευτεί, να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα περιστατικά εκφοβισμού. Τέλος, σημαντική είναι η διαπαιδαγώγηση του αμοιβαίου σεβασμού. Αυτό μπορεί να εκφραστεί έμπρακτα με την επίδειξη σεβασμού από τον εκπαιδευτικό προς τον συνάδελφό του, σε ένα άλλο άτομο και ούτω καθεξής. Οι αξίες του σχολείου πρέπει να διαμορφώνονται από δασκάλους, γονείς και όλο το προσωπικό. Η συνεργασία γονέων εκπαιδευτικών κρίνεται σημαντική ώστε να κινούνται όλοι στην ίδια κατεύθυνση όσον αφορά την διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
Βιβλιογραφία
Gottman J. (1998). Raising An Emotionally Intelligent Child: The Heart of Parenting.
Χριστίνα Γεωργία Νικόλαρου,
Ψυχολόγος