«Το παιδί μου δεν ακούει..» Συγκέντρωση
«Ο γιος μου δεν μπορεί να καθίσει καθόλου. Και στο σπίτι αλλά και στο Νηπιαγωγείο το βλέπουμε: Είναι “κινητή ζαλάδα”»
«Είναι έξυπνο παιδί αλλά βαριέται. Όταν συγκεντρωθεί τα τελειώνει αμέσως»
Αυτές είναι μερικές από τις πιο συχνές εκφράσεις που ακούει ένας ειδικός κατά την πρώτη τηλεφωνική συνέντευξη. Το πρώτο αίτημα του γονέα, ότι το παιδί του δεν δείχνει προσοχή, έχει υπερκινητικότητα και έχει παρόρμηση στην συμπεριφορά του.
Όλοι έχουμε ζήσει καταστάσεις, όπου χάσαμε τη συγκέντρωσή μας: σε επαγγελματικές συνεντεύξεις, όταν ξαφνικά μπερδεύουμε τα λόγια μας, στην οδήγηση, όπου παραλίγο να προκαλέσουμε ατύχημα ή το βράδυ, όταν κουρασμένοι διαβάζουμε τρεις φορές ένα άρθρο ή την εφημερίδα, για να το καταλάβουμε.
Πότε μιλάμε για Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας;
Η ΔΕΠ-Υ αναφέρεται σε άτομα που αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες με την προσήλωση της προσοχής τους σε μια δραστηριότητα ενώ ενδέχεται, παράλληλα, να εμφανίζουν σωματική υπερδραστηριότητα.
Συνήθως τα παιδία με ΔΕΠ-Υ, στο σχολείο είναι φανερά ανήσυχα, δεν μπορούν να καθίσουν στην καρέκλα, κινούνται νευρικά και πολλές φορές ενοχλούν στο μάθημα. Συχνά διαβάζουν και γράφουν άσχημα, μαθαίνουν λέξεις μόνο επιφανειακά και παρουσιάζουν δυσκολίες στη λεπτή κινητικότητα. Είναι απρόσεκτα, αδέξια, παρορμητικά και δυσκολεύονται στην αφοσίωση στις σχολικές υποχρεώσεις ή τη συμμόρφωση σε υποδείξεις.
Υπάρχουν τρείς τύποι της ΔΕΠ-Υ:
- Έλλειψη προσοχής: Οι γονείς και οι δάσκαλοι συνήθως παραπονιούνται ότι τα παιδιά δεν μπορούν να συγκεντρωθούν, ότι η συγκέντρωσή τους διασπάται εύκολα, ότι ξεχνούν τη μία δραστηριότητα μετά την άλλη και ότι τείνουν να ξεχνούν ή να ονειροπολούν.
- Υπερκινητικότητα – παρορμητικότητα: βρίσκονται συνέχεια «σε κίνηση», σαν να είναι «κουρδισμένα» (σκαρφαλώνουν, τρέχουν άσκοπα, μιλούν συνεχώς). Με την παρορμητικότητα εννοούμε το να δρα κάποιος χωρίς να σκέφτεται. Συνήθως δίνουν βεβιασμένες απαντήσεις, χωρίς να πάρουν το χρόνο να σκεφτούν, διακόπτουν ή παρεμβαίνουν σε συζητήσεις και παιχνίδια ή μπορεί να μην έχουν την υπομονή να περιμένουν τη σειρά τους.
- Συνδυασμός και των δύο
Επιπολασμός
Υπολογίζεται ότι 3-5% όλων των παιδιών της σχολικής ηλικίας πάσχουν από τα παραπάνω προβλήματα ενώ στα αγόρια εμφανίζεται με τριπλάσια συχνότητα απ’ ότι στα κορίτσια.
Τα αγόρια συνήθως είναι αυτά που θα κάνουν φασαρία και η νευρικότητα τους θα γίνει αισθητή περισσότερο, άρα και η παραπομπή τους σε κάποιο ειδικό θα είναι πιο εύκολη, ενώ αντίθετα τα κορίτσια με μειωμένη συγκέντρωση συνήθως ξεχωρίζουν λόγω της υπερβολικής ηρεμίας και εσωστρέφειας.
Περνά ένα εύλογο χρονικό διάστημα μέχρι τη διάγνωση, διότι είναι δύσκολη η εκτίμηση εάν πρόκειται για ένα παιδί απλώς ζωηρό ή υπερκινητικό. Η ηλικία έναρξης των συμπτωμάτων ορίζεται στα 7 έτη.
Αιτιολογία
Η ΔΕΠ-Υ δεν είναι αποτέλεσμα ενός μεμονωμένου παράγοντα. Νευρολογικοί παράγοντες, η κληρονομικότητα, η έκθεση σε τοξικούς παράγοντες, ο τραυματισμός εγκεφάλου, η διατροφή και η κακή οικογενειακή μέριμνα φαίνεται να αποτελούν τα σημαντικότερα αίτια.
Τι μπορείτε να κάνετε οι γονείς;
- Δείξτε ενδιαφέρον για τον κόσμο του παιδιού σας, δημιουργήστε χώρο στο παιδί σας όπου θα μπορεί να υπάρξει
- Η σταθερή κοινή πορεία αντιμετώπισης και συμπεριφοράς και από τους δύο γονείς είναι καθοριστική
- Θέστε σαφή όρια και κανόνες. Το παιδί έχει ανάγκη τα όρια για να μπορεί να υπάρξει, να γνωρίζει μέχρι που μπορεί να φτάσει και ποια θα είναι τα αποτελέσματα της συμπεριφοράς του. Σημαντική είναι η συνέπεια και η σταθερότητα από μέρους σας στους κανόνες
- Δημιουργήστε ένα κλίμα σταθερότητας, τελετουργικές συνήθειες, πρόγραμμα. Μια καθαρά δομημένη ημέρα, δίνει στο παιδί ένα σημαντικό προσανατολισμό και του παρέχει ασφάλεια.
- Προσπαθήστε κατά το δυνατό, να κάθεστε όλοι μαζί στο τραπέζι. Τα γεύματα αποτελούν βασικό σημείο αναφοράς για όλη την οικογένεια
- Οργανώστε μαζί με το παιδί το χώρο και το πρόγραμμα μελέτης
- Ενισχύστε την επιθυμητή συμπεριφορά
- Παίξτε με το παιδί σας (πάζλ, σκάκι, επιτραπέζια)
- Ενισχύστε τη σωματική άσκηση
Βιβλιογραφία
Thorbrietz, P. (2007). Συγκέντρωση: Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους. Αεροστάσιο.
Wenar, C., Kerig, P. (2008). Εξελικτική Ψυχοπαθολογία: Από τη Βρεφική Ηλικία στην Εφηβεία. Gutenberg.
Δήμητρα Κλουκίνα
Ψυχολόγος