Αυτισμός: Θεωρητική προσέγγιση του αυτισμού (διάκριση διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών)
Πρακτικές Ένταξης στο Γενικό Σχολείο: Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
Θεωρητική προσέγγιση του αυτισμού (διάκριση διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών)
Ο όρος «Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1980, για να περιγράψει μια σειρά διαταραχών του εγκεφάλου με έναρξη στη παιδική ηλικία, οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα σοβαρές και διάχυτες βλάβες στη λειτουργικότητα του ατόμου. Οι διαταραχές σ’ αυτή τη κατηγορία έχουν ως κοινά χαρακτηριστικά τα προβλήματα στη κοινωνική αλληλεπίδραση, στη δημιουργική δραστηριότητα και στις δεξιότητες λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας και χαρακτηρίζονται από ένα περιορισμένο εύρος ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, που τείνουν να επαναλαμβάνονται.
Υπάρχουν πέντε διαταραχές, που ανήκουν στην κατηγορία των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών και είναι οι εξής:
- Διαταραχή Rett,
- Αποδιοργανωτική διαταραχή της παιδικής ηλικίας,
- Αυτιστική διαταραχή,
- Διαταραχή Asperger (ή Σύνδρομο Asperger) και
- Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές, που δεν προσδιορίζονται διαφορετικά.
Οι πρώτες δύο διαταραχές (Διαταραχή Rett και Αποδιοργανωτική διαταραχή της παιδικής ηλικίας) είναι σπάνιες και λιγότερο γνωστές με κοινό γνώρισμα ότι τα παιδιά αρχίζουν την ανάπτυξή τους μ’ ένα φαινομενικά φυσιολογικό τρόπο. Ωστόσο, μετά από μία περίοδο, που μοιάζει με φυσιολογική ανάπτυξη, εμφανίζεται μια προοδευτική επιδείνωση των λειτουργιών των παιδιών. Ειδικότερα, όσον αφορά τη Διαταραχή Rett γίνεται εμφανής σε κάποιο σημείο μεταξύ 6 και 18 μηνών με επιδείνωση λειτουργιών, που αφορούν την απώλεια βασικών λειτουργιών (οι σκόπιμες και λειτουργικές δεξιότητες των χεριών αντικαθίστανται από παθολογική συστροφή των χεριών και κινήσεις «πλυσίματος», «παλαμάκια» κ.α.), στην επιβράδυνση της ανάπτυξης του εγκεφάλου και της κεφάλης, σ’ ανωμαλίες στη βάδιση με ασυντόνιστες κινήσεις του κορμού και στην εμφάνιση επιληπτικών κρίσεων και νοητικής υστέρησης.
Όσον αφορά τα άτομα με την Αποδιοργανωτική Διαταραχή της παιδικής ηλικίας, φαίνεται να διατηρούν μια φυσιολογική περίοδο ανάπτυξης για τουλάχιστον δύο χρόνια. Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής είναι η έντονη παλινδρόμηση σε πολλούς τομείς λειτουργικότητας και η προοδευτική απώλεια των μέχρι τότε φυσιολογικά αναπτυσσόμενων δεξιοτήτων (γλωσσική έκφραση και κατανόηση, κοινωνική ανταπόκριση, παιχνίδι, ενδιαφέρον για αντικείμενα του περιβάλλοντος). Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί, ότι, ενώ το Σύνδρομο Rett συναντάται μόνο σε κορίτσια, τα παιδιά με Αποδιοργανωτική διαταραχή της παιδικής ηλικίας είναι πιθανότερο να είναι αγόρια. Η κατηγορία των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών, που δεν προσδιορίζονται διαφορετικά αφορά στα άτομα, που πληρούν μερικά από τα κριτήρια ή που έχουν άτυπα γνωρίσματα των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών.
Τα παιδιά με Αυτιστική Διαταραχή και αυτά με Σύνδρομο Asperger έχουν, επίσης, κοινά γνωρίσματα. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο όσον αφορά τη σοβαρότητα της βλάβης. Ορισμένοι θεωρητικοί προτιμούν να εξετάζουν την Αυτιστική Διαταραχή και το Σύνδρομο Asperger ως Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (Autism Spectrum Disorder), υποδεικνύοντας, έτσι, το ενδεχόμενο ότι αυτές οι διαταραχές αντιπροσωπεύουν ένα συνεχές της ίδιας διάστασης, παρά το γεγονός ότι είναι δύο διαφορετικές διαταραχές.
Τα παιδιά με Σύνδρομο Asperger δεν εμφανίζουν σημαντική καθυστέρηση στο λόγο μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Ωστόσο, παρουσιάζουν ποιοτικές βλάβες στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Ενώ παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον για συζήτηση και επαφή μ’ άλλους ανθρώπους, εντούτοις λόγω της έλλειψης κοινωνικής αμοιβαιότητας, μπορούν να μιλούν ασταμάτητα και να μην ενδιαφέρονται ή να μην προσέχουν τις αντιδράσεις του συνομιλητή τους. Επίσης, έχουν περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες και ανεπαρκή κατανόηση των σχετικών διαδικασιών (επιθυμία να μοιράζεται αντικείμενα, χρήση κοινωνικού τύπου χειρονομίας όπως χειραψία). Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν επαναληπτικούς, περιορισμένους και στερεοτυπικούς τρόπους συμπεριφοράς (έμμονη ενασχόληση με μέρη αντικειμένων όπως τροχός σε αμάξι, άκαμπτη εμμονή σε μη λειτουργικές συνήθειες και άλλα). Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger συσσωρεύουν έναν πλούτο πληροφοριών για ένα συγκεκριμένο θέμα ή τομέα ενδιαφέροντος, όπως, για παράδειγμα, το όνομα των πρωτευουσών σ’ όλο τον κόσμο, τα σπάνια είδη δεινοσαύρων, η αναγνώριση των σημαιών όλων των κρατών κ.α. Τέλος, εμφανίζουν στερεότυπους και επαναληπτικούς κινητικούς μαννερισμούς (χτύπημα χεριών ή ποδιών).
Κέντρο Αγωγής Παιδιού & Εφήβου «Εξέλιξη»
Λεωνίδου 1, Σπάρτη Λακωνίας, Τηλ. 27310 81050 / 6978733472
Υποκατάστημα: Λεωνίδου 40, Τηλ.27310 82009
Κεντρικό Υποκατάστημα Μολάων: Πλησίον Παιδικού Σταθμού: Τηλ. 27320 23421
Site: www.kentro-exelixi.gr
E – mail: [email protected]
Facebook: Κέντρο Αγωγής Παιδιού & Εφήβου Εξέλιξη
Instagram: kentro_exelixi