Διδάσκοντας τη νεοελληνική γλώσσα αλλιώς
Η διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας αποτελεί αντικείμενο διερεύνησης και πολλών συζητήσεων εδώ και πολλά χρόνια. Τα τελευταία όμως χρόνια προωθείται η ένταξη του λόγου σε επικοινωνιακά πλαίσια, δίνεται ίση βαρύτητα στον προφορικό και γραπτό λόγο, εγκαταλείπεται η γραμματικού τύπου διδασκαλία και δίνεται η δυνατότητα επιλογής χρήσης αυθεντικού εντύπου και ψηφιακού γλωσσικού υλικού. Συγχρόνως προβάλλεται η συνεργατική μάθηση και οι βιωματικές μέθοδοι διδασκαλίας με σκοπό την ενίσχυση της δημιουργικότητας των μαθητών.
Για να γίνει η διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας αποτελεσματικότερη και πιο ενδιαφέρουσα προτείνονται ορισμένες στρατηγικές, τεχνικές και πρακτικές. Όσον αφορά την επικοινωνιακή διδασκαλία προτείνονται θεατρικές και βιωματικές τεχνικές (π.χ. ανάληψη ρόλων), ομαδοσυνεργατικές τεχνικές και διάλογος καθοδηγούμενος ή ελεύθερη συζήτηση.
Σχετικά με την πρόσληψη και την παραγωγή του προφορικού λόγου σημαντική είναι η καλλιέργεια προφορικών και ακουστικών δεξιοτήτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία φυσικών επικοινωνιακών περιστάσεων και μέσω της εμπλοκής των μαθητών σε διάφορες δραστηριότητες. Απαραίτητος είναι πάντα ο προσανατολισμός των μαθητών ως προς το θέμα και την περίσταση επικοινωνίας καθώς και η ενεργοποίηση της προϋπάρχουσας γνώσης. Για την παραγωγή προφορικού λόγου προτείνονται στρατηγικές όπως συνεντεύξεις, διήγηση βιωμένου γεγονότος, επεξεργασία κειμένων (περιγράφοντας ή αλλάζοντας χαρακτήρες) και η δραματοποίηση- παιχνίδια ρόλων.
Όσον αφορά την πρόσληψη και την παραγωγή γραπτού λόγου η αναγνωστική κατανόηση είναι αυτή που θα διαδραματίσει τον σπουδαιότερο ρόλο. Επιτυγχάνεται με γρήγορη ανάγνωση, εστίαση στην κεντρική ιδέα, προβλέψεις του αναγνώστη, αξιοποίηση συμφραζόμενων και αναγνώριση δομικών στοιχείων. Έπειτα ακολουθεί ο έλεγχος και η αξιολόγηση της κατανόησης του κειμένου (π.χ. με συμπλήρωση κενών). Για την παραγωγή εν συνεχεία του γραπτού λόγου απαραίτητη είναι η υποστηρικτική διδασκαλία και το πέρασμα από 3 στάδια για τη διερεύνηση του θέματος: το προσυγγραφικό, το κυρίως συγγραφικό και το μετασυγγραφικό.
Πώς όμως όλα αυτά θα γίνουν πράξη μέσα στην τάξη;
Μερικά παραδείγματα λοιπόν χρήσιμων πρακτικών για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας μέσα στην τάξη σύμφωνα με τις αρχές της συνεργατικής μάθησης είναι: ο καταιγισμός ιδεών ή ιδεοθύελλα (η αυθόρμητη έκφραση ιδεών), η δομημένη συζήτηση ή debate (οργανωμένη διαλογικά διαδικασία για ένα θέμα/πρόβλημα), η τεχνική «Τέσσερις Γωνίες» (πινακίδες που γράφουν: Συμφωνώ πολύ, Μάλλον συμφωνώ, Διαφωνώ πολύ, Μάλλον διαφωνώ).
Καταληκτικά αυτό που θα πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι η γλώσσα επειδή αποτελεί μια πνευματική, επικοινωνιακή και κοινωνική ενέργεια απαιτείται να διδάσκεται ενεργητικά, συνεργατικά και προπάντων δημιουργικά.
Μανωλάκου Ελένη
Φιλόλογος
Βιβλιογραφία:
Επιμέλεια: Αγάθη Γεωργιάδου –Βασιλική Δεμερτζή, Διδακτική της Νεοελληνικής Γλώσσας ,εκδόσεις Γρηγόρη