ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ :ορισμός και πρόγραμμα παρέμβασης
Η Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ) αποτελεί επιλεκτική και άγνωστης αιτιολογίας αναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από αργή ανάπτυξη του λόγου, με το γλωσσικό επίπεδο του παιδιού να είναι σημαντικά κατώτερο του μη λεκτικού νοητικού του επιπέδου. Η περιορισμένη αυτή γλωσσική ικανότητα δεν μπορεί να αποδοθεί σε ακουστικό έλλειμμα, σε χαμηλή μη λεκτική νοημοσύνη, σε νευρολογική βλάβη, σε ψυχολογικά προβλήματα ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (Bishop,1992, Οικονόμου & Βαρλοκώστα 2011).
Η ομιλία των παιδιών με ΕΓΔ χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην άρθρωση και πολλά γραμματικά λάθη. Παρά το γεγονός ότι τα παιδιά με ΕΓΔ παρουσιάζουν δυσκολίες σε όλα τα γλωσσικά υποσυστήματα ( φωνολογία, λεξικό, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία, πραγματολογία), η κλιτική μορφολογία (για παράδειγμα, τα κλιτικά μορφήματα συμφωνίας υποκειμένου – ρήματος και χρόνου) και η σύνταξη (για παράδειγμα, οι σύνθετες δομές, όπως οι ερωτηματικές ή οι αναφορικές προτάσεις) είναι τα επίπεδα ανάλυσης της γλώσσας που εμφανίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες, με αποτέλεσμα τα ελλείμματα στα επίπεδα αυτά να θεωρούνται σήμα κατατεθέν (hall-mark) της ΕΓΔ και να έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των γλωσσολογικών ερευνών την τελευταία εικοσαετία. Οι δυσκολίες στην κλιτική μορφολογία και τη σύνταξη εντοπίζονται στην παραγωγή ή/και στην πρόσληψη (Leonard, 1998). Επιπλέον, τα παιδιά με ΕΓΔ παρουσιάζουν ελλείμματα στη λεκτική βραχύχρονη μνήμη (verbal short-term memory) (Girbau & Schwartz, 2007).
Τα προγράμματα παρέμβασης εφαρμόζονται συνήθως από λογοθεραπευτές ή ειδικούς παιδαγωγούς, οι οποίοι χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές προκειμένου να ενισχύσουν τις γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών με ΕΓΔ (Law et al., 2004). Τα προγράμματα παρέμβασης μπορεί να εστιάζουν σε συγκεκριμένους τομείς της γλώσσας, ανάλογα με τις δυσκολίες που εμφανίζει το παιδί. Σε αυτή την περίπτωση η παρέμβαση μπορεί να αφορά:
- Τη φωνολογία/άρθρωση,
- Τη σημασιολογία, στοχεύοντας στην ανάπτυξη και τον εμπλουτισμού του λεξιλογίου, καθώς και στην κατανόηση και παραγωγή μεγαλύτερου εύρους σημασιολογικών σχέσεων ( π.χ. δράστη-πράξης),
- Τη γραμματική, εστιάζοντας στην οργάνωση και τη δόμηση ολοκληρωμένων προτάσεων,
- Την πραγματολογία, δηλαδή την κοινωνική χρήση της γλώσσας, με σκοπό την αύξηση της ευελιξίας της γλώσσας σε διάφορα πλαίσια, τη χρήση συμβολικού παιχνιδιού καθώς και την ανάπτυξη του αφηγηματικού λόγου.
Τραγά Ελένη
Λογοθεραπευτρία