Ενισχύοντας την Παραγωγή Γραπτού Λόγου
Η παραγωγή ενός επικοινωνιακού κειμένου είναι μια δύσκολη, σύνθετη και πολύπλοκη διαδικασία με την οποία ο μαθητής έρχεται αντιμέτωπος με την είσοδό του στη σχολική τάξη. Πρόκειται για μια διδάξιμη δραστηριότητα η οποία και αποτελεί στόχο του σχολείου. Αφορά την ανάπτυξη των μεταγνωσιακών δεξιοτήτων των μαθητών. Έτσι οι μαθητές προκειμένου να μάθουν να γράφουν με επάρκεια και ακρίβεια αλλά και για να χρησιμοποιούν το γραπτό ως ένα μέσο επικοινωνίας, χρειάζεται να αναπτύξουν ποικίλες δεξιότητες, γνώσεις και στρατηγικές. Με άλλα λόγια να αναπτύξουν σε επαρκή βαθμό δεξιότητες, γνώσεις και στρατηγικές.
Προβλήματα παραγωγής γραπτού λόγου :
Κάποιες φορές οι μαθητές συναντούν αρκετές δυσκολίες κατά τη σύνθεση ενός κειμένου. Συγκεκριμένα ο μαθητής που αποκτά τη στιγμή εκείνη το ρόλο του δημιουργού παρουσιάζει δυσκολίες που αφορούν τη δομή, τη μορφοσύνταξη και τη γραπτή έκφραση.
Τα προβλήματα παραγωγής του γραπτού λόγου μπορούμε λοιπόν να τα χωρίσουμε σε :
α) Προβλήματα γνωστικών – μεταγνωστικών δεξιοτήτων (δυσκολίες συγγραφέα)
Προβλήματα με τις γνωστικές, μεταγνωστικές δεξιότητες
Προβλήματα σχεδιασμού.
Προβλήματα βελτίωσης ιδεών.
β) Προβλήματα μηχανιστικών δεξιοτήτων (δυσκολίες γραμματέα)
Προβλήματα γραφής με το χέρι.
Προβλήματα ορθογραφίας.
Προβλήματα λεξιλογίου.
Προβλήματα στίξης, σύνταξης, τονισμού, χρήσης πεζών – κεφαλαίων.
Στρατηγικές ανάπτυξης της δεξιότητας παραγωγής γραπτού λόγου:
- Εύρεση της κεντρικής ιδέας και των επιμέρους στοιχείων του μηνύματος
- Καταιγισμός ιδεών
- Χρήση πηγών (λεξικά, κατάλογοι λέξεων, βιβλία γραμματικής)
- Ενεργοποίηση προϋπάρχουσας γνώσης (δηλ. σύνδεση με ήδη γνωστό υλικό)
- Προσαρμογή του μηνύματος στις γλωσσικές γνώσεις των μαθητών
- Προσοχή (π.χ. στη δομή, το περιεχόμενο, το ύφος, τη φραστική δομή, το λεξιλόγιο, τη στίξη ή τις ανάγκες του ακροατηρίου).
- Αυτοέλεγχος
- Αυτοαξιολόγηση
- Συνεργασία (με τους συμμαθητές ή με ικανότερους χρήστες της γλώσσας- στόχου για την δημιουργία ενός project)
Σχεδιασμός της δομής του κειμένου
Αυτός ο σχεδιασμός περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
– τον καθορισμό του θέματος
– τον καθορισμό των παραληπτών του κειμένου/ του ακροατηρίου
– την πρόθεση του συγγραφέα (να διδάξει, να πληροφορήσει, να εκφράσει τη γνώμη του κτλ.)
– την κεντρική ιδέα του κειμένου
– τις δευτερεύουσες ιδέες του κειμένου
– το κειμενικό είδος (σημείωμα, επιστολή, διήγημα, ποίημα, κινούμενα σχέδια,
εικονογραφημένη ιστορία, παραμύθι κτλ.)
– την οπτική που υιοθετείται (θετική, αρνητική, ουδέτερη παρουσίαση κτλ.)
– το ύφος του κειμένου
Χρήση γλωσσικών επεμβάσεων
Πρόκειται για:
-την πρόσθεση ενός ή περισσότερων στοιχείων σε μια φράση για την αποσαφήνισή της,
-την αφαίρεση στοιχείων για να διευκολύνεται η κατανόηση,
-την υποκατάστασή τους από στοιχεία με παρόμοια λειτουργία για να αποφεύγονται οι επαναλήψεις,
-τον μετασχηματισμό της σύνταξης μιας φράσης (την τροπή της ενεργητικής σε παθητική σύνταξη,
την αντικατάσταση ενός ουσιαστικού από αντωνυμία,
Η συνοχή πρέπει να επιτευχθεί σε τρία επίπεδα:
-σε θεματικό επίπεδο (συνοχή χώρου και χρόνου, γεγονότων)
-σε λεξιλογικό επίπεδο
-σε γραμματικό επίπεδο
- Απόκτηση νέου λεξιλογίου
- Ανάλυση εκφράσεων («σπάει» την έκφραση που δεν καταλαβαίνει σε μικρότερα μέρη (λέξεις, προτάσεις, κτλ) που είναι περισσότερο κατανοητά και στη συνέχεια συνθέτει το νόημά τους).
- Επιβράβευση
Της Μάρθας Ηλιοπούλου
Ειδική Παιδαγωγός/Φιλόλογος,MASpecialEducation/B.T.E.CEdexcel
Εξειδικευμένη στην Αποκατάσταση Μαθησιακών Δυσκολιών