Η άσκηση ως μέσο μάθησης
Η Ψυχοκινητική αγωγή είναι η ανάπτυξη των κινητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων του παιδιού. Εκφράζει τη στενή σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην αντίληψη, την εμπειρία και τη δράση σε όλα τα επίπεδα της προσωπικότητας. Στόχος της είναι η αυτόνομη δράση του παιδιού που αναφέρεται σε σωματικές – φυσικές ικανότητες και δεξιότητες, στο χειρισμό αντικειμένων και πράξεις που απαιτούν νευρομυϊκό συντονισμό. Μέσα από προγράμματα ψυχοκινητικότητας καλλιεργούνται δεξιότητες που αφορούν τη σωματική, νοητική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη παιδιών και εφήβων.
Η χρησιμότητα της άσκησης στα παιδιά και τους εφήβους βασίζεται στη σωστή καλλιέργεια των νοητικών ικανοτήτων τους με τη ταυτόχρονη σωματική τους ανάπτυξη. Το παρακάτω σχήμα αναπαριστά τη σημαντικότητα της άσκησης στην καθημερινότητα παιδιών και εφήβων.
Μέσω της Ψυχοκινητικής αγωγής το παιδί καλείται να αναπτύξει την αίσθηση του χώρου και του χρόνου, τον οπτικοκινητικό συγχρονισμό και συντονισμό, την ισορροπία (στατική και δυναμική ), την πλευρική κίνηση, την ορθοσωματική αγωγή, την αναπνευστική αγωγή, τη φαντασία και δημιουργικότητα.
Η ψυχοκινητική αγωγή αναπτύσσει και βελτιώνει :
- τις αντιληπτικοκινητικές λειτουργίες/ικανότητες και την αισθητηριακή ολοκλήρωση (sensory integration)
- κιναισθητική αντίληψη (αίσθηση του σώματος στο χώρο)
- οπτική αντίληψη
- ακουστική αντίληψη
- αντίληψη μέσω της αφής
- ικανότητες συντονισμού
- δεξιότητες προσανατολισμού (χώρος, χρόνος, κατεύθυνση
- τις κινητικές δεξιότητες
- ανάπτυξη και βελτίωση των θεμελιωδών κινητικών προτύπων (βάδισμα, τρέξιμο, ρίψεις, άλματα, λάκτισμα, σύλληψη μπάλας)
- το ρυθμό
- βασικές φυσικές ικανότητες (ταχύτητα, ευλυγισία, ευκινησία και επιδεξιότητα).
Η συναισθηματική ανάπτυξη και συμπεριφορά του παιδιού είναι στοιχεία, που καθορίζουν την προσαρμογή του στο περιβάλλον. Η συναισθηματική ανάπτυξη ωριμάζει ταυτόχρονα με τα όλη την ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού, όταν όμως παρεκκλίνει, τότε επηρεάζει τη νοητική ανάπτυξη και την αντιληπτική ικανότητα. Η κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη εξελίσσονται κυρίως, μέσα από τρεις περιοχές, το σπίτι, το σχολείο και την γειτονιά. Το σπίτι παραμένει το πιο ισχυρό περιβάλλον για την συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και η σχέση γονιού-παιδιού αποτελεί την πιο ασφαλή βάση στήριξης του. Γι’ αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό το παιδί να εμπλέκεται σε όλα τα περιβάλλοντα με ένα πλήθος από ψυχοκινητικές δραστηριότητες και να ακολουθεί εφόσον χρειαστεί ένα ολοκληρωμένο και δομημένο πρόγραμμα ψυχοκινητικής αγωγής. Παρακάτω παρατίθενται έξυπνες προτάσεις από παιχνίδια ψυχοκινητικότητας :
- ΜΑΝΤΕΨΕ ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΣΟΥ ΜΙΛΩ: Τα παιδιά είναι καθισμένα στον κύκλο. Κάτω στο πάτωμα έχουμε πολλά καρτελάκια με αριθμούς γυρισμένα όμως ανάποδα, ώστε να μην φαίνονται οι αριθμοί. Κάθε φορά, σηκώνεται και από ένα παιδί. Σηκώνει μία καρτέλα και την βλέπει μόνο αυτό. Στη συνέχεια χτυπάει τα χέρια του, ή τα πόδια του, ή πηδάει, τόσες φορές, όσες λέει ο αριθμός στην καρτέλα. Τα υπόλοιπα παιδιά μετρώντας τα πηδήματα ή χτυπήματα, πρέπει να μαντέψουν τον αριθμό. Γίνεται η επαλήθευση, δείχνοντάς μας το παιδί την καρτέλα και το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά.
- ΤΖΙΝ -ΤΖΙΝ ΤΑ ΠΙΑΤΑ ΜΟΥ.
Τα παιδιά σχηματίζον ένα κύκλο χωρίς να πιάνονται μεταξύ τους. Εκείνος που τα φυλάει γυρίζει γύρω γύρω και λέει:
«τζιν τζιν τα πιατάκια μου! Ποιος κτυπάει την πόρτα μου, τα όμορφα αγγελάκια μου λένε έμενα, Πρώτη πορτα! Δεύτερη πόρτα! Τρίτη πόρτα λατρεμένη! «’Ενα, δύο, τρία!»
Με το «τρία» χτυπάει ελαφριά στο χέρι το παιδί που βρίσκεται μπροστά του και εκείνο πρέπει αμέσως να βγει και να αρχίσει να τρέχει γύρω γύρω από τον κύκλο. Όποιο παιδί φτάσει πρώτο στην κενή θεση είναι και ο νικητής. Το παιχνίδι συνεχίζεται με άλλο παιδί και αρχίζει και πάλι από την αρχή.
Ηλιόπουλος Χρήστος-Σταύρος
Γυμναστής/ Προπονητής UEFAB