Πρώιμες ενδείξεις μαθησιακών δυσκολιών στην προσχολική ηλικία
Γονείς και εκπαιδευτικοί προβληματίζονται σχετικά με τα προειδοποιητικά σημάδια των μαθησιακών δυσκολιών. Δεν είναι σίγουροι πότε πρέπει να ανησυχήσουν και πότε πρέπει να παραπέμψουν σε ειδικό. Για κάθε χρονολογική ηλικία έχουν οριστεί μία σειρά από συμπεριφορές και δυσκολίες που θεωρούνται ως προειδοποιητικά σημάδια για την εμφάνιση των μαθησιακών δυσκολιών.
Από την Αμερικάνικη οργάνωση Coordinated Campaign for Learning Disabilities (CCLD), έχουν διατυπωθεί μία σειρά από προειδοποιητικά σημάδια ανά χρονολογική ηλικία (σε κάθε περίπτωση απαιτούνται ένα ή δύο από αυτά), τα οποία εντοπίζονται εύκολα από κάθε ενήλικο στο περιβάλλον του παιδιού. Πιο συγκεκριμένα, στην προσχολική ηλικία δεν αναφερόμαστε σε μαθησιακές δυσκολίες. Στην προσχολική ηλικία μέσω της παρατήρησης και της εξελεγκτικής πορείας του παιδιού μπορούν να εντοπιστούν ελλείμματα και δυσκολίες στην κατάκτηση των αναπτυξιακών σταδίων που αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια μαθησιακών δυσκολιών (Μπόντη, 2013).
Προσχολική ηλικία:
- Καθυστέρηση ομιλίας, σε σύγκριση με τα άλλα παιδιά.
- Δυσκολίες άρθρωσης σε επίπεδο φωνήματος και συμπλεγμάτων.
- Χαμηλές ικανότητες αναδιήγησης και αφήγησης παραμυθιών.
- Αδυναμίες στο ιχνογράφημα και στις κατασκευές.
- Περιορισμένο αντιληπτικό και εκφραστικό λεξιλόγιο.
- Δυσκολία στην εύρεση και χρήση κατάλληλων λέξεων.
- Δυσκολία στην εκμάθηση και στη γενίκευση βασικών γνωστικών δεξιοτήτων: αριθμών, αλφαβήτου, ημερών της εβδομάδας.
- Μειωμένες δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης και συνδιαλλαγής με συνομηλίκους.
- Δυσκολία κατάκτησης των σταδίων του παιχνιδιού (συμβολικό, παράλληλο, κοινωνικό παιχνίδι).
- Παρουσία υπερκινητικότητας και δυσκολίας εστίασης της προσοχής.
- Δυσκολία στην απομνημόνευση ποιημάτων και τραγουδιών.
- Μειωμένες ικανότητες ακολουθίας εντολών και περιορισμένες ικανότητες εκτέλεσης σύνθετων εντολών.
Όλα όσα αναφέρθηκαν αποτελούν ενδείξεις και προειδοποιητικά σημάδια μαθησιακών δυσκολιών κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας. Με την είσοδο του παιδιού στην προσχολική εκπαίδευση ξεκινάει και η πρώτη του επαφή με γνωστικό περιεχόμενο και με ακολουθία συμπεριφορών. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών προσχολικής εκπαίδευσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για να προσδιορίσουν και να αναγνωρίσουν πρώιμες ενδείξεις μαθησιακών δυσκολιών. Ο πρώιμος εντοπισμός καθυστέρησης κατάκτησης αναπτυξιακών σταδίων και η αναγνώριση για την απόκλιση ικανοτήτων και συμπεριφορών σε σχέση με τους συνομηλίκους αποτελούν βασικούς παράγοντες ενεργοποίησης γονέων και εκπαιδευτικών.
|
Εντοπίζω, αναγνωρίζω γρήγορα! Βοηθάω αποτελεσματικά! |
Μάρθα Ι.Ηλιοπούλου
Ειδική Παιδαγωγός/Φιλόλογος
MA Special Education/B.T.E.C Edexcel
Μέλος Πανελλήνιας Ένωσης Ειδικών Παιδαγωγών
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Μπόντη, Ε. (2013). Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες: μια εναλλακτική προσέγγιση… για όλους. Θεσσαλονίκη: Μέθεξις.