Πρώιμη ανίχνευση Μαθησιακών Δυσκολιών
Ο όρος Μαθησιακές Δυσκολίες συχνά συγχέεται με τη δυσλεξία που είναι μία διαταραχή της αναγνωστικής ικανότητας. Στην πραγματικότητα ο όρος «Μαθησιακές Δυσκολίες» αποτελεί έναν όρο «ομπρέλα» που περικλείει μία ευρύτατη πολυποικιλότητα δυσκολιών στην μάθηση. Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να έχουν διαφορετικές αφετηρίες που προκύπτουν άλλοτε από περιβαλλοντικούς και άλλοτε από νευροβιολογικούς λόγους.
Αναφέρονται ενδεικτικά κάποια βασικά χαρακτηριστικά των κατηγοριών αυτών για να βοηθήσουν τον εκπαιδευτικό στην ανίχνευση των Μαθησιακών Δυσκολιών.
Πρώιμη Ανίχνευση
Παιδιά με αναπτυξιακά προβλήματα
Τα παιδιά αυτά κατά την προσχολική ηλικία κατακτούν δεξιότητες με αργούς ρυθμούς σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Αργότερα στην σχολική τους επίδοση συχνά κάποια από αυτά συνεχίζουν να παρουσιάζουν έντονες μαθησιακές δυσκολίες. Μερικά από αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν αυτά τα προβλήματα εξαιτίας περιβαλλοντικών παραγόντων αλλά με κατάλληλη διαφοροποιημένη εκπαίδευση μπορούν να “φτάσουν” τα άλλα παιδιά.
Παιδιά με προβλήματα κινητικού συντονισμού
Αυτά τα παιδιά έχουν δυσκολίες στην οργάνωση και την πράξη μη γνωστών κινήσεων ή έχουν κινητικότητα φτωχή σε ποιότητα και χαρακτηρίζονται από μεγάλη αδεξιότητα στον συντονισμό. Πρόκειται για τα παιδιά που σκοντάφτουν στον ίσιο δρόμο, το ντύσιμο τους είναι μονίμως άτσαλο, σπάνε και γκρεμίζουν αντικείμενα κατά λάθος, προτιμούν παιχνίδια που δεν εμπεριέχουν κίνηση. Συχνά αυτά τα παιδιά δεν έχουν καλές δεξιότητες χωροχρονικού προσανατολισμού ενώ θεωρούνται ομάδα υψηλού κινδύνου για ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία).
Παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)
Αυτά τα παιδιά είναι συνήθως εκτός τόπου και χρόνου. Όταν το ΔΕΠ συνοδεύεται από το Υ δηλαδή υπάρχει και υπερκινητικότητα τότε τα παιδιά βρίσκονται εκτός τόπου και χρόνου και παράλληλα έχουν την εικόνα του άσπρου ή καλύτερα «μαύρου σίφουνα»! Η κατηγορία αυτή συχνά «καραμελοποιείται» στο στόμα του κόσμου στην προσπάθεια να περιγράψει πολύ ζωηρά και αεικίνητα τρίχρονα ή τετράχρονα παιδιά. Ο τρόπος με τον οποίο οι ειδικοί διαχωρίζουν το ΔΕΠ-Υ από την απλή ζωηράδα είναι η συχνότητα, η ένταση και η ποιότητα με τις οποίες εκδηλώνεται η διάσπαση και η υπερκινητικότητα καθώς και το ποσοστό δυσχέρειας που επιφέρει στο παιδί όσον αφορά την εξάσκηση βασικών αναπτυξιακών δεξιοτήτων.
Ανίχνευση αναπτυξιακών προβλημάτων
Το παιδί :
- άργησε να κατακτήσει θεμελιώδη αναπτυξιακά στάδια (στήριξη κεφαλιού, στήριξη σε καθιστή θέση, βάδιση, πρώτη ομιλία )
- έχει δυσκολίες στην ρουτίνα του ύπνου και/ή του φαγητού
- συναντά δυσκολίες στην απόκτηση γνώσεων ή δεξιοτήτων
- δεν έχει εκπαιδευτεί στην χρήση τουαλέτας
- δεν κατανοεί προφορικές οδηγίες (περιορισμένη αντιληπτική ικανότητα του προφορικού λόγου)
- δεν εκτελεί απλές εντολές
- έχει καθυστέρηση σε δεξιότητες αδρής κινητικότητας (π.χ. αδυναμία ισορροπίας στο ένα πόδι, ασυντόνιστο τρέξιμο, δυσκολία στα λακτίσματα)
Ανίχνευση προβλημάτων κινητικού συντονισμού
Το παιδί:
- δείχνει να κουράζεται εύκολα
- έχει προβλήματα με την ισορροπία
- δεν μπορεί να συντονίσει τα χέρια του σε μια δραστηριότητα (π.χ. βίδωμα, ξεβίδωμα μπουκαλιού)
- έχει δυσκολίες κατάποσης
- παρουσιάζει σιελόρροια
- δεν μπορεί να περπατήσει ή να τρέξει καλά
Ανίχνευση Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα
Το παιδί:
- κινείται συνεχώς
- είναι έντονα παρορμητικό και δεν υπολογίζει τις συνέπειες των πράξεών του
- παρουσιάζει προβλήματα συμπεριφοράς
- διασπάται ή ενοχλείται από θορύβους στον περιβάλλοντα χώρο
- δεν ακολουθεί εντολές