Το βιωματικό παιχνίδι
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μεγάλη στροφή στο θεραπευτικό και εκπαιδευτικό προσκήνιο ως προς την σημασία του παιχνιδιού και του ρόλου του στην εξέλιξη ενός παιδιού (και όχι μόνο). Το παιχνίδι ήταν, είναι και θα είναι ανάγκη των παιδιών. Όμως μόνο στο διάλειμμα ή στον ελεύθερο χρόνο τους είναι επιτρεπτό.
- Τι θα γίνει αν φέρουμε το διάλειμμα μέσα στο εκπαιδευτικό ή θεραπευτικό πλαίσιο?
- Η απάντηση είναι: ‘ΘΑΥΜΑΤΑ’
Το παιχνίδι πέρα των άλλων χαρακτηριστικών του έχει δύο από τα πιο σημαντικά για την βελτίωση της ανάπτυξης ενός παιδιού, είναι
1)βιωματικό και
2) κιναισθητικό.
Το βιωματικό/κιναισθητικό παιχνίδι ξεκινά από την βρεφική κουδουνίστρα και φτάνει μέχρι τις βιωματικές ασκήσεις σε ψυχοθεραπευτικές ομάδες. Το βιωματικό μέρος βοηθά τον άνθρωπο κάθε ηλικίας να βιώσει το παιχνίδι, να γίνει κομμάτι του και να εξελιχθεί μέσα από αυτό (συναίσθημα, νοητικές λειτουργίες). Το κιναισθητικό μέρος φέρνει το σώμα και τις αισθήσεις του ανθρώπου έτσι ώστε να συμμετάσχει και να είναι παρόν τη στιγμή του παιχνιδιού.
Μέσω του παιχνιδιού νέες γνώσεις μπορούν να κατακτηθούν σε παιδιά τυπική ή μη ανάπτυξης όπως:
- Ανεβαίνω τα σκαλιά και μαθαίνω τα ρήματα και τους χρόνους τους. Σε κάθε σκαλί έχω κάρτες με ρήματα, ρίχνω το ζάρι και πηγαίνω στο αντίστοιχο σκαλί ( τυχαίνω 5 , πάω στο 5ο σκαλί). Διαβάζω το ρήμα, βρίσκω συνώνυμα κλπ. Και αν επιτύχω συνεχίζω. Νικητής όποιος φτάσει πρώτος στη κορυφή τις σκάλες και έχει μάθει τα περισσότερα ρήματα.
Μπορούν να :
- Έρθουν σε επαφή με το χώρο.
- Εκφράσουν επιθυμίες και συναισθήματα.
- Αναπτύξουν θετικούς τρόπους επικοινωνίας.
- Αυξήσουν τις κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις.
- Αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους.
- Αυξήσουν την αυτοεκτίμησή τους.
Παρακάτω δίνονται παραδείγματα βιωματικών ασκήσεων/παιχνιδιών που μπορούν να ενισχύσουν πολλούς τομείς ταυτόχρονα και να δουλευτούν ιδανικά σε ομάδες:
- Ο τυφλός και ο μουγγός ( αυτογνωσία, ανάπτυξη εμπιστοσύνης, επικοινωνία, μη λεκτική επικοινωνία, προσανατολισμός στο χώρο). Ένα παιδί κάνει τον μουγγό/ οδηγό και ένα άλλο τον τυφλό που καθοδηγείται (με μαντήλι στα μάτια). Ο οδηγός πρέπει ν κινήσει τον τυφλό στο χώρο προσεκτικά και χωρίς να μιλάει.
- Σε προσέχω ( μίμηση προτύπου, επικέντρωση στον εαυτό, μη λεκτική επικοινωνία, εστίαση προσοχής, σωματογνωσία). Ένας θα κάνει ότι θέλει, και ο άλλος θα έχει την προσοχή του στραμμένη μόνο σ αυτόν, θα τον παρακολουθεί , θα τον προσέχει. Και αν επιθυμεί θα κάνει ακριβώς τα ίδια.
- Πόσο κοντά σε αντέχω (μη λεκτική επικοινωνία, γλώσσα σώματος, βλεμματική επαφή, όρια-διεκδίκηση). Χωρίζονται σε δύο ισόποσες ομάδες και στέκονται όρθιοι. Η μία ομάδα απέναντι από την άλλη. Μόλις δώσετε σήμα τα άτομα της μίας ομάδας πλησιάζουν τα άτομα της άλλης, κοιτάζοντας τους απέναντι στα μάτια και προσπαθούν να καταλάβουν από το βλέμμα και τη γλώσσα του σώματός τους μέχρι ποια απόσταση του επιτρέπει να τον πλησιάσει.
Συμπερασματικά βλέπουμε πως το παιχνίδι μπορεί να ενταχθεί σε κάθε πλαίσιο και με τρόπο αυτόματο και αυθόρμητο να επιτρέψει την ολική εμπλοκή του ατόμου σ αυτό που συμβαίνει. Ο παιγνιώδης χαρακτήρας επιτρέπει την αύξηση της επίγνωσης και την ιδιοποίηση των νέων πληροφοριών, καθώς οι άμυνες και οι αντιστάσεις του ατόμου εξασθενούν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης, Ζάννα Αρχοντάκη, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2003.
- Το αλφαβητάρι των παιχνιδιών, Μάρω Καλογέρη, Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα 1996.
Τραγά Ελένη
Λογοθεραπεύτρια