Πώς μπορούμε να παρακινήσουμε ένα παιδί;
Τα παιδία ήδη από πολύ μικρή ηλικία περιγράφονται από ένα εγγενή ενθουσιασμό για μάθηση. Κάνουν συνεχώς ερωτήσεις με στόχο να ανακαλύψουν και να μάθουν τον κόσμο γύρω τους. Το πώς τελικά θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της μάθησης εξαρτάται από γνωστικούς, συναισθηματικούς, κοινωνικούς παράγοντες και φυσικά τα ατομικά χαρακτηριστικά του παιδιού.
Το κίνητρο επίσης, συνδέεται άμεσα και διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε κάτι. Ως κίνητρο χαρακτηρίζουμε την εγγενή ή επίκτητη δύναμη που μας ωθεί να ασχοληθούμε με μια δραστηριότητα ή να την εγκαταλείψουμε. Συχνά, όμως παρατηρούμε ότι ενώ έχουμε τη διάθεση μας λείπει το κίνητρο για να ασχοληθούμε με κάτι. Για το λόγο αυτό είναι δυνατό να χρησιμοποιήσουμε τα κίνητρα ώστε να παρακινήσουμε ένα παιδί να προσπαθήσει ή να σταματήσει μια συμπεριφορά.
Τα κίνητρα μπορούν να είναι εξωτερικά, κατά βάση υλικές ανταμοιβές (π.χ. παιχνίδι, χρήματα, γλυκά) ή εσωτερικά, λεκτικές επιβραβεύσεις, όπου καλλιεργούν αισθήματα ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης και συνδέονται με την προσωπικότητα και τα ενδιαφέροντα του παιδιού.
Αρκετά συχνά οι γονείς επιλέγετε τις υλικές ανταμοιβές σαν τρόπο παρακίνησης του παιδιού, οι οποίες για να έχουν αποτέλεσμα είναι προτιμότερο να δίνονται με κάποιο μέτρο και αφού ολοκληρωθεί ένας συγκεκριμένος στόχος. Στόχος μας είναι το παιδί να κατανοήσει το νόημα της εκάστοτε συμπεριφοράς και όχι να τη διεκπεραιώνει εκτελεστικά ώστε να κερδίσει μόνον αυτό που επιθυμεί. Ο συνδυασμός λοιπόν με τις λεκτικές επιβραβεύσεις μπορεί να αποβεί περισσότερο χρήσιμος στην ενίσχυση μιας συμπεριφοράς ή στην καταστολή της.
Τι μπορείτε να κάνετε οι γονείς;
- Το κάθε παιδί είναι μοναδικό, δημιουργήστε ένα περιβάλλον που ανταποκρίνεται στις ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού.
- Ενισχύστε την έκφραση συναισθήματος, ακούστε τι πραγματικά έχει να σας πει, συζητήστε και κάνετε συμφωνίες.
- Οι συμφωνίες – όρια θα πρέπει να είναι σαφείς και να τηρούνται με συνέπεια από όλους, όσο αυτό είναι δυνατό.
- Τα παιδιά λειτουργούν μιμητικά, δείξτε ένα θετικό πρότυπο μίμησης
- Ενισχύστε τη θετική και απαγορεύστε την αρνητική συμπεριφορά, όχι το ίδιο το παιδί
- Αξιοποιείστε τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες του παιδιού και χρησιμοποιείστε την ενθάρρυνση και την επιβράβευση της κάθε προσπάθειας, όχι μόνο του αποτελέσματος της.
- Τέλος, δημιουργείστε ένα ζεστό – υποστηρικτικό περιβάλλον, τα παιδιά χρειάζονται ένα ασφαλές «δίχτυ» για να τα πιάνει όταν πέφτουν.
Δήμητρα Κλουκίνα,
Ψυχολόγος
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Ψυχολογία των κινήτρων, Α. Κωσταρίδου – Ευκλείδη, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα (1999)
Παρακίνση, Ι. Lehmanm, Εκδόσεις Αερόστατο(2008)