«ΜΑΜΑ ΦΟΒΑΜΑΙ…!» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΟΙ ΦΟΒΙΕΣ;
Συνήθως όλα τα παιδιά και κυρίως αυτά που βρίσκονται σε μικρότερη ηλικία, αναπτύσσουν φόβους που άλλοτε είναι πιο ήπιοι και άλλοτε πιο έντονοι, ή άλλες φορές είναι κατανοητοί και άλλες φορές αδικαιολόγητοι. Γενικότερα, ένα παιδί μπορεί να εκδηλώσει φόβους σε όλη τη διάρκεια της παιδικής αλλά και της εφηβικής του ηλικίας. Όμως, η πιο συχνή περίοδος που εμφανίζονται οι φόβοι είναι κατά την περίοδο μεταξύ 18 μηνών έως και 6 ετών. Οι φόβοι αποτελούν αναμενόμενες και φυσιολογικές αντιδράσεις των παιδιών σε ερεθίσματα που είναι άγνωστα και μπορεί να βιώνονται από το παιδί ως απειλητικά. Έτσι, λοιπόν, το συναίσθημα του φόβου είναι χρήσιμο, καθώς μαθαίνει στο παιδί να προστατεύεται και να αποφεύγει τους κινδύνους.
Πότε όμως οι φόβοι μετατρέπονται σε φοβίες; Και τι είναι τελικά οι φοβίες; Οι φοβίες είναι επίμονοι, έντονοι και διαρκείς φόβοι που έχουν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο (πχ. ζώο, σχολείο) το οποίο αποτελεί απειλή για το παιδί με αποτέλεσμα να εκδηλώνει μια συμπεριφορά αποφυγής και έντονη ενόχληση προς αυτό. Πολλά παιδιά εκδηλώνουν ακόμα και σωματικά συμπτώματα, όπως πόνο στο στομάχι και το κεφάλι, εμετούς, τρόμο, προβλήματα με τον ύπνο, εφίδρωση, έντονο τρόμο. Η διαφορά των φοβιών από τους φόβους παρατηρείται α) στον τρόπο εμφάνισής τους, συνήθως οι φοβίες έχουν μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια, β) στις αντιδράσεις των παιδιών, τα παιδιά εμφανίζουν υπερβολικό άγχος και επίμονη προσπάθεια αποφυγής, γ) στην προσαρμογή του παιδιού, το παιδί δυσκολεύεται να λειτουργήσει με αποτέλεσμα να αλλάζει η καθημερινότητά του, δ) στον τρόπο αντιμετώπισής του, κυρίως οι φοβίες χρήζουν αντιμετώπιση από ειδικούς.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς; Οι γονείς είναι καλό να ακούνε με προσοχή το παιδί και να το βοηθούν να εκφράζεται και να μιλά για τους φόβους του. Αρκετά χρήσιμο θα ήταν να εστιάζουν στην συναισθηματική κατάσταση του παιδιού, παραμένοντας ήρεμοι και ψύχραιμοι, μιλώντας του με σταθερό και ήρεμο τόνο φωνής, έχοντας μια σταθερή παρουσία δίπλα του. Επιπλέον, πολύ βοηθητικό είναι να αποφεύγουν να γελούν με τις σκέψεις και τα συναισθήματα που εκφράζει το παιδί, να αποφεύγουν εκφράσεις που φοβίζουν περισσότερο το παιδί και ακούγονται πιο απειλητικές στα αυτιά του. Τέλος, οι γονείς μπορεί να εξηγούν στο παιδί με πολύ απλά και κατανοητά λόγια τι είναι πραγματικό και τι όχι, καθησυχάζοντας το παιδί και βρίσκοντας μαζί μια λύση που να το ανακουφίζει, η χρήση ενός παραμυθιού ή ενός βιβλίου είναι εξαιρετικά βοηθητική.
Δουρίδα Ελένη
Ψυχολόγος, ΜSc