Η μέθοδος αξιολόγησης Portfolio
« Σχεδιασμός-υλοποίηση-αξιολόγηση». Οι τρείς αυτές λέξεις, συμπυκνώνουν την ουσία της εκπαίδευσης σήμερα. Κάθε εκπαιδευτικό σύστημα, οργανώνεται με βάση αυτούς τους τρείς βασικούς άξονες, αποσκοπώντας στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί. Το παρόν άρθρο, θα προσπαθήσει να ασχοληθεί, να εξετάσει και να παρουσιάσει τον τρίτο άξονα, αυτόν της αξιολόγησης και συγκεκριμένα μία νέα μορφή της που ακούει στο όνομα: «Ατομικός φάκελος μαθητή (portfolio)».
Αν αναζητήσει κανείς τις απαρχές αυτού του σχεδόν άγνωστου στην Ελλάδα συστήματος αξιολόγησης, θα ανακαλύψει έκπληκτος ότι αυτές προέρχονται από τον τομέα της οικονομίας. Ειδικότερα, το portfolio σήμαινε την τοποθέτηση κεφαλαίων σε μετοχές του χρηματιστηρίου, ώστε μακροπρόθεσμα να αποδώσουν στον επενδυτή σημαντικά κέρδη. Κάνοντας, λοιπόν, την αντιπαραβολή κι εξετάζοντας υπό το πρίσμα του μεταφορικού λόγου τον όρο portfolio, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι και η εκπαίδευση ενός παιδιού είναι μία επένδυση, η οποία μακροπρόθεσμα αποδίδει κέρδη τόσο στο ίδιο το άτομο όσο και στην κοινωνία.
Τι είναι όμως ακριβώς ο ατομικός φάκελος μαθητή (portfolio);
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μία σχεδιασμένη επιλογή δειγμάτων των επιδόσεων του μαθητή, η οποία δείχνει ό,τι έχει επιτύχει αλλά και τα βήματα που ακολούθησε, ώστε να φτάσει στο συγκεκριμένο σημείο. Με άλλα λόγια, είναι η παρουσίαση της πορείας του μαθητή στο σχολείο, μέσα από επιλεγμένα παραδείγματα των πεπραγμένων του, καθ’ όλη την σχολική χρονιά. Απαιτεί την συντονισμένη συνεργασία του βασικού τριγώνου της εκπαίδευσης, δηλαδή των γονέων, του μαθητή και του εκπαιδευτικού. Αυτοί οι τρείς αποφασίζουν εκ των προτέρων για τον σκοπό του φακέλου, το περιεχόμενο και τα κριτήρια αξιολόγησης. Η διάρκεια του υπερβαίνει συνήθως το ένα σχολικό έτος.
Αποτελεί έναν από τους καλύτερους τρόπους, για την καταγραφή κι εμφάνιση τόσο της τελικής επίδοσης του μαθητή, όσο και της προσπάθειας που κατέβαλε, προκειμένου να φτάσει σε αυτήν. Δείχνει τα καλύτερα δείγματα από τα γραπτά του, τις ζωγραφιές του, τα σχέδια κοινής ερευνητικής προσπάθειας (projects), τα Μαθηματικά κλπ.
Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι η μέθοδος αξιολόγησης Portfolio είναι εξαιρετικά χρήσιμη για κάθε μαθητή και ειδικά για παιδιά που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες, καθώς επιτρέπει την ανατροφοδότηση του, ενώ παράλληλα τονώνει την αυτοπεποίθησή του. Βλέποντας τα αποτελέσματα της προσπάθειάς του μέσα από αυθεντικά συγκείμενα (εργασίες, διαγωνίσματα κλπ.) αποκτά αυτογνωσία και βιώνει την επιτυχία που καρπώνεται μέσα από συστηματική, οργανωμένη και διαφοροποιημένη σχολική εργασία. Ταυτόχρονα, σε σχολικό επίπεδο, ο φάκελος εναρμονίζεται πλήρως προς την εργασία στην τάξη, στοιχείο που επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να βλέπει σαφώς την σχέση ανάμεσα σε αυτό που κάλυψε με την διδασκαλία του και σε αυτό που μπορεί να κάνει ο κάθε μαθητής ξεχωριστά, λειτουργώντας έτσι επικουρικά προς τη διαφοροποιημένη διδασκαλία.
Εξετάζοντας, λοιπόν, τα παραπάνω εύκολα μπορεί να παρατηρήσει κανείς τη χρησιμότητα του φακέλου για την αξιολόγηση των μαθητών. Η παρουσίαση των «αυθεντικών» δειγμάτων εργασιών τους, που απαιτούν πολύπλευρες νοητικές διεργασίες, επιτρέπουν τόσο στον δάσκαλο και τον Ειδικό παιδαγωγό, όσο και στον μαθητή να αναστοχασθούν σχετικά με την πρόοδο και των δύο.
Παιδαγωγός Διαφοροποιημένης Μάθησης
Δημάκος Γιώργος