Διδασκαλία παιδιών με αυτισμό
Για να είναι η διδασκαλία επιτυχής θα πρέπει απαραίτητα να είναι δομημένη. Στηριζόμενοι στο γεγονός ότι τα άτομα με αυτισμό έχουν κατά κύριο λόγο οπτική μνήμη θα πρέπει να κωδικοποιούμε οπτικά το υλικό που τους παρέχουμε και να τους δίνουμε οπτικές οδηγίες. Επίσης, να εντοπίσουμε τα δυνατά τους σημεία και να προγραμματίζουμε αναλόγως τις δραστηριότητές μας.
Για να είναι αποτελεσματική η εκπαίδευση ενός ατόμου με αυτισμό θα πρέπει απαραίτητα:
- Να επιλέγουμε κατάλληλους στόχους
- Να δημιουργούμε ιδανικό περιβάλλον εκπαίδευσης
- Να χρησιμοποιούμε νέες ιδέες και προσεγγίσεις
Καταλαβαίνουμε επομένως ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε παιδιού είναι αναγκαίο να τοποθετούνται στο κέντρο του πλάνου εκπαίδευσης, καθώς και ο βαθμός διαταραχής και οι ικανότητές του. Θα πρέπει το πρόγραμμα να είναι εξατομικευμένο για κάθε παιδί, οι στόχοι συγκεκριμένοι και το πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις δυνατότητες, τις αδυναμίες και τις ιδιαιτερότητες του.
Οι βασικοί τομείς στους οποίους πρέπει να εστιάσουμε είναι:
- Η κοινωνική ανάπτυξη προκειμένου το παιδί να γίνει κοινωνικά επιδέξιο
- Η γλωσσική ανάπτυξη και ιδιαίτερα η κατανόηση του λόγου
- Η ψυχοκινητική ανάπτυξη (χωροχρονικός προσανατολισμός, συντονισμός, ακρίβεια κινήσεων κ.α.)
- Η νοητική ανάπτυξη (αντίληψη, προσοχή, μνήμη κ.α.)
- Η συναισθηματική ανάπτυξη, καθώς τα άτομα με αυτισμό δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν συναισθηματικές καταστάσεις
- Η γνωστική ανάπτυξη, όπως για παράδειγμα η γλώσσα, τα μαθηματικά και η γεωγραφία
Προκειμένου να είναι αποτελεσματική η διδασκαλία ενός παιδιού με αυτισμό θα πρέπει να ακολουθούμε κάποιες βασικές αρχές. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να σχεδιάζει καλά τις δραστηριότητες του παιδιού, χωρίς υψηλές απαιτήσεις και να το επιβραβεύει σε κάθε του επιτυχία χωρίς υπερβολές. Η διδασκαλία να πραγματοποιείται με μικρά βήματα, με λίγα λόγια και κυρίως οπτικό υλικό και λέξεις-κλειδιά. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγονται αφηρημένες έννοιες και προτάσεις καθώς το παιδί δυσκολεύεται να τις κατανοήσει.
Μερικές από τις στρατηγικές που προτείνονται από τους J. Douglas & p. Barrat, (1999) στη Γκονέλα (2008) είναι οι εξής:
- Ύπαρξη δομής, δηλαδή αρχή- μέση- τέλος
- Γνώση ιδιαιτεροτήτων κάθε παιδιού και εστίαση όχι μόνο στα προβλήματα αλλά και στα ενδιαφέροντά του
- Χρήση οπτικού υλικού και παροχή επιλογών
- Προσπάθεια προσέλκυσης της προσοχής του
- Διδασκαλία μέσα από καθημερινά παραδείγματα
- Προσαρμογή νέων ιδεών και θεωριών στις ανάγκες του παιδιού
Μία καλή τεχνική για να κερδίσουμε το ενδιαφέρον του παιδιού είναι τα κίνητρα. Τα συνηθισμένα κίνητρα δεν είναι πάντα αποτελεσματικά και η εξασθένιση τους μπορεί να τα αδρανοποιήσει. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα κίνητρα για παιδιά με αυτισμό είναι η μουσική, το παιχνίδι με μία μπάλα, ο περίπατος στη φύση και διάφορα άλλα.
Μεταξύ των δραστηριοτήτων μπορούμε να ενισχύουμε το παιδί με διάφορες αμοιβές ηθικές, λεκτικές ή ακόμη και υλικές όπως για παράδειγμα με μία σοκολάτα και να ενθαρρύνουμε τη σωστή συμπεριφορά και την προσπάθειά τους.
Ένα πρόγραμμα κατάλληλα προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες κάθε παιδιού, με δομή και οπτικά βοηθήματα, μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί με αυτισμό να αποκτήσει τόσο γνωστικές όσο και κοινωνικές δεξιότητες, να αυτονομηθεί και να έχει μία αξιοπρεπή ζωή. Οι εκπαιδευτές του οφείλουν να χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους διδασκαλίας και να τα ενθαρρύνουν με οποιονδήποτε δυνατό τρόπο χωρίς να τα πιέζουν.
Βιβλιογραφία
«Αυτισμός αίνιγμα και πραγματικότητα», 2008, Ελένη Χ. Γκονέλα
Παπαδόπουλος Αθανάσιος
Εκπαιδευτικός Β΄ βαθμιας