Ήβη και εφηβεία: : η μετάβαση σε ένα νέο στάδιο ζωής και η σεξουαλικότητα
Η είσοδος ενός παιδιού στην εφηβεία σηματοδοτεί την έναρξη αλλαγών, αποτελεί την αρχή για ένα νέο στάδιο ζωής, είναι μία μεταβατική περίοδος ανάμεσα στην παιδική φύση και στην ενήλικη. Κάθε γονέας, όσο καλά προετοιμασμένος και να είναι, θα έρθει αντιμέτωπος με μία νέα κατάσταση. Βασικά χαρακτηριστικά της είναι η ήβη, η μεταμόρφωση του σώματος, οι έντονες ανησυχίες για την εικόνα, η ανασφάλεια για το μέλλον και τις αποφάσεις που θα κληθούν να πάρουν. Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποδεχτούν αυτές τις αλλαγές;
Ένας έφηβος μπορεί να νιώθει μετέωρος, εσωστρεφής, «χαμένος», εκρηκτικός ή μελαγχολικός, να έχει έντονα συναισθήματα που να δυσκολεύεται να τα εκφράσει ή να μην έχει ένα ισχυρό στήριγμα στη ζωή του. Οι γονείς, το σχολείο, οι
σημαντικοί άλλοι, οι φίλοι και οι παρέες δημιουργούν ένα υποστηρικτικό δίκτυο που λειτουργεί προληπτικά, προστατεπτικά σε αυτήν την νέα φάση ζωής. Θα έλεγε κανείς ότι στο μυαλό ενός εφήβου επικρατεί ένα χάος λόγω της πληθώρας θεμάτων που τους απασχολούν. Ένα από αυτά είναι και η σεξουαλικότητα.
Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία να μιλήσει ένας γονέας για το σεξ; Σεξουαλική αγωγή και εκπαίδευση, πόσο σημαντική είναι για έναν έφηβο;
Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα κυριαρχούν στο μυαλό των γονέων. Ακόμα και στις μέρες μας αποτελεί θέμα ταμπού σε μερικές οικογένειες εμποδίζοντας την ελεύθερη έκφραση και εξερεύνηση του ατόμου γύρω από τον εαυτό του. Το άτομο από σεξουαλικά ανενεργό περνά στη φάση της συντροφικής σεξουαλικής ζωής αλλά πολλές φορές περνά και από δύσκολα μονοπάτια όπως μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Οι πληροφορίες γύρω από τη σεξουαλικότητα είναι εύκολα προσβάσιμες στις μέρες μας, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει αδυναμία διαχείρισης αυτής της ενημέρωσης. Χρειάζεται η κατάλληλη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, πρώτα από τους γονείς και έπειτα από το σχολικό περιβάλλον, μέσω της οποίας διδάσκονται ζητήματα σχέσεων, αναπαραγωγής, φυσιολογίας σώματος , σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου, αντισύλληψης και γενικά ό,τι μπορεί να κρατήσει ασφαλή τον έφηβο και να τον βοηθήσει να αποκτήσει μία υγιή σεξουαλική ζωή που θα τον συντροφεύει και κατά την ενηλικίωση του.
Πως μπορεί να διαχειριστεί το οικογενειακό περιβάλλον αυτό το ζήτημα;
α) Ακολουθώντας και απαντώντας στα ερωτήματα που θέτει το ίδιο το παιδί και ο έφηβος- βέβαια η απάντηση πρέπει να αρμόζει στο ηλικιακό στάδιο και ανάπτυξη του παιδιου. Άλλα ερωτήματα διαμορφώνονται κατά την παιδική ηλικία και άλλα κατά την εφηβική.
β) Κάνοντας χρήση επιστημονικής ορολογίας (αποφυγή αργκώ), ενημέρωση, τεκμηριωμένη πληροφόρηση πάνω στο θέμα
γ) Αναδεικνύοντας βασικές αρχές και αξίες όπως ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ των συντρόφων και η σημαντικότητα της συναίνεσης
δ) Ενισχύοντας την έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων σε αυτούς που μας ενδιαφέρουν
Σε κάθε περίπτωση καλό είναι να καταστεί σαφές ότι η εφηβεία είναι περίοδος έντονης σεξουαλικής αφύπνισης και να περαστεί το μήνυμα ότι οι ορμές, οι ανησυχίες, ο πειραματισμός είναι καταστάσεις φυσιολογικές. Απαραίτητη προϋπόθεση για τα παραπάνω είναι το χτίσιμο υγιούς σχέσης γονέα και παιδιού.
Στο Κέντρο «Εξέλιξη» παρέχεται συμβουλευτική γονέων, παιδιών και εφήβων δίνοντας τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους να βοηθηθούν, να κατανοήσουν την διαφορετικότητα τους, να αναπτύξουν τις δεξιότητες τους και να διαμορφώσουν στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων.