Επιλέγοντας Σπουδές και Επάγγελμα τον καιρό της Πανδημίας
Μία από τις προκλήσεις της επαγγελματικής συμβουλευτικής και της εκπαιδευτικής πληροφόρησης ήταν ανέκαθεν η πρόβλεψη των τάσεων και η παράθεση κλάδων με αναδυόμενες προοπτικές στη μελλοντική αγορά εργασίας. Tα τελευταία χρόνια είναι ακόμα πιο δύσκολο να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις για τις προοπτικές των επαγγελμάτων, τόσο εξαιτίας της 4η Βιομηχανικής Επανάστασης, που αλλάζει ταχύτατα τα δεδομένα, αλλά και λόγω απρόβλεπτων γεγονότων όπως π.χ. η πανδημία που έχει επιφέρει σημαντικές διαφοροποιήσεις. Συγκεκριμένα είδαμε επαγγέλματα του μέλλοντος να μετατρέπονται σε επαγγέλματα του αύριο. Ωστόσο δύο είναι τα βασικά δεδομένα: Βασική προϋπόθεση για το κατάλληλο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας μας είναι οι κλίσεις, τα ενδιαφέροντα και τα ταλέντα μας. Το δεύτερο είναι πως, η αγορά εργασίας που έρχεται, θα είναι εντελώς διαφορετική και θα εστιάζει σημαντικά στις δεξιότητες του καθένα.
Υπάρχουν εξειδικεύσεις και κλάδοι, που υπόσχονται θέσεις στην αγορά εργασίας, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα αλλά που πολλές φορές αγνοούν γονείς και μαθητές, όπως επίσης πολλές φορές παραβλέπουν πως συνδέονται και με «παραδοσιακές» σπουδές. Για παράδειγμα, η στατιστική και η βιοστατιστική είναι ένα επιστημονικό πεδίο στο οποίο μπορεί μελλοντικά να εξειδικευθεί και να ακολουθήσει κανείς σπουδάζοντας σε ένα τμήμα Μαθηματικών!
Άλλοι αναδυόμενοι τομείς και εξειδικεύσεις που συνδέονται με εξελίξεις που έχει επιφέρει η πανδημία είναι οι ακόλουθοι:
Compliance Officer – Υπεύθυνος Συμμόρφωσης: Ως στέλεχος, είναι ο κύριος υπεύθυνος μιας εταιρείας/ενός οργανισμού/ενός φορέα για την εποπτεία και τη διαχείριση θεμάτων κανονιστικής συμμόρφωσης εντός της ίδιας της εταιρείας/ οργανισμού/φορέα. Κατά κύριο λόγο, οι υπεύθυνοι συμμόρφωσης απασχολούνται και σχετίζονται με τη φαρμακοβιομηχανία, τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές εταιρείες αλλά και με τεχνολογικές εταιρείες ή με φορείς στον κλάδο της υγείας. Τμήματα που μπορούν να εφοδιάσουν τον αυριανό επαγγελματία με σχετικές γνώσεις και συναφές επιστημονικό υπόβαθρο είναι κυρίως η Νομική.
Βιομηχανικοί Σχεδιαστές: Δεν εμπλέκεται αποκλειστικά και μόνο στη βιομηχανία με την παραδοσιακή έννοια του όρου. Αναλύοντας δεδομένα, αξιοποιώντας νέες τεχνολογίες και υλικά, αποσκοπεί στη σύνθεση και παραγωγή εύχρηστων και λειτουργικών προϊόντων, διαδικασιών και συστημάτων που είναι φιλικά προς τον τελικό αποδέκτη. Στα Ελληνικά Α.Ε.Ι., τα τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών, Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, κ.λπ., αποτελούν σχετικά προγράμματα σπουδών για κάποιον που ενδιαφέρεται να ασχοληθεί με το συγκεκριμένο κλάδο.
Επιστήμονες των Δεδομένων: Είναι οι επιστήμονες και επαγγελματίες που ήδη καλούνται να διαχειριστούν ένα τεράστιο όγκο δεδομένων και πληροφοριών σε πολλούς κλάδους. Είναι αναγκαία η παρουσία τους προκειμένου να εφαρμόσουν σωστά είτε ένα συνδυασμό IT & Business, είτε μέσω των πεδίων data quality & data integration να εξάγουν χρηστικά πορίσματα για ερευνητικούς και άλλους σκοπούς.
Βιοστατιστικοί – Μοριακοί Βιολόγοι – Βιοτεχνολόγοι: Ως ειδικοί επιστήμονες που έχουν τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται μηχανισμούς λειτουργίας έμβιων συστημάτων, να κατανοούν λειτουργικές ανωμαλίες, ασθένειες, ιώσεις, βιοδιεργασίες και να αναλύουν εξάγοντας συγκεκριμένα πορίσματα. Οι εν λόγω ειδικότητες φαντάζουν πλέον να μην λογίζονται αποκλειστικά ως εργαστηριακοί επιστήμονες αλλά και ως πολύτιμοι σύμβουλοι του κράτους και των σχετικών φορέων.
3D Specialists & Designers: Το κομμάτι του 3D και VR φέρνει την τρισδιάστατη απεικόνιση και την εικονική πραγματικότητα πιο κοντά από ποτέ στο μέσο άνθρωπο. Με εφαρμογές οι οποίες ξεκινούν από το gaming και φτάνουν μέχρι τον πολιτισμό και την ιατρική, οι ανερχόμενοι αυτοί τομείς συνδυαστικά με το 3D printing και με το advanced manufacturing έρχονται να μας παραδώσουν προϊόντα και υπηρεσίες με ευκολία, ακρίβεια και δυνατότητες που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε στο παρελθόν.
Μηχανικοί Ρομποτικής: Η εφαρμοσμένη μηχανική και η αυτοματοποίηση αξιοποιείται και μπορεί να μεγιστοποιηθεί σε τομείς όπως οι μεταφορές, η
βιομηχανική παραγωγή, η ιατρική κ.ά. Για παράδειγμα, στη ρομποτική χειρουργική, ο χειρουργός μπορεί να βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα όπου θα βλέπει σε μια οθόνη το χειρουργικό πεδίο, και θα πραγματοποιεί την επέμβαση μέσω ειδικού εξοπλισμού. Ένα τέτοιο ρομποτικό σύστημα προσφέρει τρισδιάστατη και ακριβή εικόνα στο χειρουργό, οι εντολές που δίνει ο χειρουργός μεταφέρονται ψηφιακά, στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν πρακτικά τη χειρουργική επέμβαση. Με την σταδιακή εφαρμογή και του 5G,η διαδικασία αυτή φυσικά μπορεί να γίνει και εξ αποστάσεως με άμεση χρονική ανταπόκριση σε real time.
Επιλογικά, οι προαναφερθείσες είναι, ενδεικτικά, κάποιες από τις νέες εξειδικεύσεις και επαγγέλματα που είδαμε και αναμένεται να δούμε στην αγορά εργασίας τα επόμενα χρόνια. Εύλογα, εάν στο παρελθόν αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση, στο παρόν αποτελεί επιτακτική ανάγκη, γονείς και μαθητές να εστιάσουν στις σημερινές αλλαγές και ο σχεδιασμός τους για την επιλογή σπουδών και επαγγέλματος να επικεντρωθεί στην ουσία. Και η ουσία δεν είναι άλλη από το να ανακαλύψουμε τα ταλέντα μας, να αντλήσουμε σωστή πληροφόρηση για τα προγράμματα σπουδών και να μάθουμε για τις επερχόμενες τάσεις στην αυριανή αγορά εργασίας. Και όλα αυτά επιτυγχάνονται μέσω της διαδικασίας του επαγγελματικού προσανατολισμού. Μια διαδικασία η οποία, ειδικά στη σύγχρονη εποχή, κρίνεται πιο αναγκαία από ποτέ.
Αικατερίνη Κουλούρη,
Ψυχολόγος
Βιβλιογραφία
Ταουσάνης Χ. (2021). Σχολές, Σπουδές & Πανελλαδικές. Αθήνα: Πατάκη