Επιστροφή στο σχολείο?…. Ας μιλήσουμε για την Συναισθηματική ετοιμότητα του παιδιού.
Η συναισθηματική νοημοσύνη ή συναισθηματική ωριμότητα ενός παιδιού είναι κρίσιμη όταν ξεκινάει το σχολείο. Αυτή η δεξιότητα κατά την περίοδο προσαρμογής στο σχολείο βοηθάει το παιδί να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, να συμμορφωθεί με τους κοινωνικούς κανόνες και να διαμορφώσει σχέσεις και φιλίες.
Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα η συναισθηματική νοημοσύνη εμφανίζεται να είναι ένας ισχυρός προβλεπτικός παράγοντας για την ακαδημαϊκή επιτυχία του παιδιού και γενικότερα για την ευτυχία του αργότερα, ως ενήλικας. Αφού η συναισθηματική νοημοσύνη εξοπλίζει το παιδί με στρατηγικές κατάλληλες για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις τόσο στο σχολείο όσο και στη προσωπική του ζωή. Είναι σημαντικό λοιπόν να αρχίσει να αναπτύσσεται ήδη από την προσχολική ηλικία! Συνεπώς όταν εξετάζεται η σχολική ετοιμότητα του παιδιού είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψιν και η συναισθηματική του ωριμότητα .
Η Συναισθηματική νοημοσύνη αναφέρεται στην ικανότητα των παιδιών:
- να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους, τα συναισθήματα τους,
- να βρίσκουν για τον εαυτό τους κίνητρα,
- να κατανοούν τα συναισθήματα τα δικά τους αλλά και των άλλων,
- να διαχειρίζονται τις αντιξοότητες της ζωής
- να έχουν τον έλεγχο του εαυτό τους.
Έρευνες δείχνουν ότι σε πολλές περιπτώσεις οι αρνητικές συναισθηματικές αντιδράσεις των παιδιών οφείλονται σε αυτό που ονομάζεται ελλιπής συναισθηματική νοημοσύνη, ή με άλλα λόγια συναισθηματική ανωριμότητα.
Πως οι γονείς ή οι φροντιστές μπορούν να καλλιεργήσουν την συναισθηματική νοημοσύνη?
Η καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης στα παιδιά αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμο εφόδιο και θα ξεκινήσει από την οικογένεια, η οποία θεωρείται το πρώτο
σχολείο της συναισθηματικής μάθησης! O Dr. Gottman στα πλαίσια της έρευνας του, παρουσίασε μια μέθοδο 5 βημάτων, οπού οι γονείς βασιζόμενοι σε αυτά «προπονούν» τα παιδιά τους με στόχο να αναπτυχθεί η συναισθηματική νοημοσύνη και να δημιουργηθεί μια θετική και μακροπρόθεσμη στάση στα παιδιά. Είναι εύκολο να χρησιμοποιηθεί από γονείς, εκπαιδευτικούς και φροντιστές. Στη πραγματικότητα γινόμαστε εμείς μέντορές τους για να τους δείξουμε τον δρόμο μέσα στον δύσκολο κόσμο των συναισθημάτων. Κι αυτό μπορούμε να το πετύχουμε εφαρμόζοντας τη συναισθηματική αγωγή, μια διαδικασία που θα βοηθήσει το παιδί μας να αποκτήσει συναισθηματική νοημοσύνη.
Στα πλαίσια της συναισθηματικής αγωγής οι γονείς οφείλουν να ακολουθήσουν 5 βήματα:
1ο βήμα: Να έχουν επίγνωση των συναισθημάτων των παιδιών τους, ώστε να δείξουν αποδοχή, κατανόηση και ανακούφιση.
2ο βήμα: Να δουν το συναίσθημα ως μια ευκαιρία για σύνδεση, οικειότητα και διδασκαλία
3ο βήμα: Να ακούνε προσεχτικά, να δείχνουν ενσυναίσθηση και να αναγνωρίζουν τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού.
4ο βήμα: Να βοηθήσουν το παιδί να βρει λέξεις για να ονοματίσει και να κατανοήσει τα συναισθήματα του. Για παράδειγμα, «Δείχνεις απογοητευμένος που δε σε παίζουν τα άλλα παιδιά. Μπορεί να σου φαίνεται δύσκολο να τα πλησιάσεις, αλλά έλα να σκεφτούμε μαζί ιδέες που θα σε βοηθήσουν!»
5ο βήμα: Να θέτουν όρια και ταυτόχρονα να εξετάζουν κάποιες στρατηγικές για την επίλυση του προβλήματος. Όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά, αλλά όχι όλες οι συμπεριφορές. Γι’ αυτό πρέπει να το βοηθήσουμε να ρυθμίσει τα συναισθήματα του μέσα από τις κατάλληλες στρατηγικές επίλυσης.
Ύστερα από πολυετείς έρευνες (J. M. Gottman) και από εμπειρίες γονέων τα αποτελέσματα της συναισθηματικής αγωγής έδειξαν ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς εφάρμοσαν με συνέπεια τη συναισθηματική αγωγή έχουν καλύτερη υγεία και επιτυγχάνουν υψηλότερες σχολικές επιδόσεις.
Οι γονείς λοιπόν παίρνουν για ακόμη μια φορά του ρόλο του προπονητή για να βοηθήσουν τα παιδιά τους, αφού βέβαια δεσμευτούν οι ίδιοι στην διαδικασία αυτή και επιδεικνύοντας συνέπεια και υπομονή!
Επιμέλεια: Αικατερίνη Κουλούρη, Ψυχολόγος, BSc
Βιβλιογραφία: Gottman, J. M., & DeClaire, J. (2000). Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών: πώς να μεγαλώσουμε παιδιά με συναισθηματική νοημοσύνη: ένας πρακτικός οδηγός για γονείς.