Η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών σε παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες
Ο όρος «Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες» αναφέρεται σε μία ξεχωριστή κατηγορία δυσκολιών, οι οποίες σχετίζονται με τη μάθηση και την επεξεργασία του γραπτού λόγου.
Αυτές εκφράζονται με την δυσκολία στην προσπάθεια του μαθητή να αποκτήσει όλες εκείνες τις απαραίτητες ικανότητες (ανάγνωση, γραφή, σωστή ορθογραφία κ.α.’) σε ανάλογο βαθμό της χρονολογικής του ηλικίας, της νοημοσύνης του και της εκπαίδευσης που έχει λάβει .
Η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία είναι ένα μάθημα, το οποίο απαιτεί αρκετή προσοχή και έχει δυσκολίες για όλους τους μαθητές, που μεταβαίνουν από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Πολλαπλάσια είναι, βέβαια, η προσπάθεια που κάνουν οι μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, εξαιτίας των κενών, που πιθανόν έχουν ήδη στην γραφή, στην ανάγνωση και στη σύνταξη. Οι δυσκολίες τους εντείνονται ιδιαίτερα μέσα στο αρχαίο κείμενο, στους κανόνες του πολυτονικού συστήματος, στις διαφορετικές πτώσεις ουσιαστικών και επιθέτων και στη διαφορετική κλίση των ρημάτων. Αν όλα τα παιδιά, λοιπόν, δυσκολεύονται, φαντάζεστε τα εμπόδια που «υψώνονται» για ένα παιδί με δυσλεξία ή με διάσπαση προσοχής!
Η πρώτη επαφή των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες με την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα είναι συχνά μονότονη και αρνητική. Γι’ αυτό το λόγο, πέρα από τα βιβλία και το εποπτικό υλικό που χρησιμοποιούνται, είναι, επίσης, απαραίτητη και η κατάλληλη εκπαίδευση, αλλά και η φαντασία και η ευρηματικότητα του ειδικού παιδαγωγού, ο οποίος θα πρέπει να είναι σε θέση με διάφορες ξεχωριστές τεχνικές μάθησης, να κεντρίσει το ενδιαφέρον του μαθητή.
Σε συνεργασία του εκπαιδευτικού με τον μαθητή , και ανάλογα από τις προτιμήσεις ή ακόμα και τις κλίσεις του δεύτερου, θα μπορούσε να μάθει και να κατανοήσει καλύτερα το μάθημα με κάποια από τις εξής τεχνικές:
· με ένα σκίτσο από τον μαθητή αποδίδοντας το θέμα του αρχαίου κειμένου,
· με κόμικς,
· με εικονογράφηση με τίτλους,
· με κολλάζ,
· με φωτογραφικές ή ζωγραφικές απεικονίσεις
· ή και κάρτες – εικόνες
· με διαγράμματα ή πίνακες με έγχρωμο περιεχόμενο για χρήσιμες καταλήξεις,
· με μία μίξη ήχου και εικόνας
· ή ακόμα και δραματοποίησης- κίνησης.
Για την καλύτερη εκμάθηση χρήσιμων κανόνων στα αρχαία (όπως για π.χ. στους κανόνες τονισμού του πολυτονικού) ο εκπαιδευτικός σε συνεργασία με τον μαθητή του μπορούν να βρίσκουν ποιηματάκια ή κολπάκια, τα οποία σταδιακά θα καθιερωθούν μεταξύ τους σαν μία ιδιόλεκτο (= κώδικας επικοινωνίας) για την καλύτερη κατανόηση αλλά και απομνημόνευση.
Επίσης , είναι σπουδαίο να τονιστεί ότι τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, επειδή δυσκολεύονται στην κωδικοποίηση και συσχέτιση λέξεων μεταξύ της Αρχαίας Ελληνικής και Νέας Ελληνικής , στην πλειοψηφία των περιπτώσεων θα είναι αρκετά δύσκολο να κατανοήσουν την ενέργεια της μετάφρασης του αρχαίου κειμένου, αλλά και την απομνημόνευσή του. Για αυτό τον λόγο εστιάζουμε μαζί τους στο νόημα του κειμένου και την όσο το δυνατόν καλύτερη ερμηνεία του.
Παράλληλα, για την ‘εκ των υστέρων’ καλύτερη κατανόηση του μαθήματος , βοηθούν πολύ οι εξής τύποι ασκήσεων:
- άσκηση πολλαπλής επιλογής,
- συμπλήρωσης κενών ,
- σωστού ή λάθους από τον μαθητή σε συνεργασία με τον ειδικό παιδαγωγό – επόπτη του,
- αντιστοίχησης , ακόμα και σταυρόλεξο ή κρεμάλα με λέξεις κλειδιά.
Τέλος, για τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι σημαντικό :
- Να θέτουμε μικρούς στόχους,
- Να αποφεύγουμε να παρουσιάζουμε μονότονα την ύλη των Αρχαίων Ελληνικών,
- Να μην υπάρχει βιασύνη και άγχος,
- Να βρίσκουμε πρωτότυπες ασκήσεις με ευνόητες οδηγίες και
- Να έχουμε πολλή υπομονή , κάνοντας συνέχεια επανάληψη των προηγούμενων ,γιατί όπως έγραψε και ο Σουηδός συγγραφέας Benkt–ErikHedin: “ο χρόνος είναι αρωγός για το παιδί με ειδικές ανάγκες.”
Ευαγγελία Πηγαδιώτη
Φιλόλογος Διαφοροποιημένης Μάθησης