Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Τι ακριβώς είναι η μετάβαση;
Η μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο είναι μια σημαντική αλλαγή στη ζωή των παιδιών, που, ως γονείς ή φροντιστές, δε θα πρέπει να παραβλέψουμε. Η μετάβαση στο γυμνάσιο σημαίνει μεγάλες αλλαγές για το παιδί. Αλλά τι ακριβώς είναι η μετάβαση? Μετάβαση είναι το «πέρασμα» από μια γνωστή κατάσταση σε μια άλλη, άγνωστη σε μας, και μπορεί να αφορά οποιαδήποτε πτυχή της ζωής μας, όπως π.χ. είναι η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, από το δημοτικό στο γυμνάσιο, κλπ.
Όταν μιλάμε για αλλαγές αναφερόμαστε για παράδειγμα στις παρέες και τους φίλους, τον φόρτο εργασίας, το σχολικό περιβάλλον και την ατμόσφαιρα. Επίσης, είναι μια μετάβαση από την παιδική ηλικία στην εφηβική, από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία, από την υπακοή στην αναζήτηση, από τις φιλίες στις σχέσεις.
Ποια είναι τα πιθανά συναισθήματα που δημιουργούνται από τη μετάβαση σε ένα νέο περιβάλλον;
Θεωρείται φυσιολογικό και αναμενόμενο ότι τα παιδιά κατακλύζονται από ανάμεικτα συναισθήματα, καθώς καλούνται να προσαρμοστούν σε νέους κανόνες συμμόρφωσης και συμπεριφοράς και σε διαφορετικούς τρόπους μάθησης και αξιολόγησης. Για παράδειγμα, μπορεί κάποια παιδιά να αισθάνονται:
- Ενθουσιασμό που θα γνωρίσουν νέους φίλους, μαθήματα και καθηγητές.
- Νευρικότητα που χρειάζεται να μάθουν νέες ρουτίνες μάθησης, να κάνουν νέους φίλους και γενικότερα να προσαρμοστούν σε κάτι καινούργιο, ειδικά σε παιδιά που δυσκολεύονται με τις αλλαγές.
- Άγχος για το αν θα καταφέρουν να ταιριάξουν, να προσαρμοστούν ή να διαχειριστούν τον φόρτο εργασίας.
Η μετάβαση αυτή δεν απασχολεί όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και μοναδικό, οπότε είναι δύσκολο να προβλέψουμε ποια παιδιά θα ενταχθούν ομαλά και ποια λιγότερο ομαλά και αυτό γιατί εξαρτάται από πλήθος παραγόντων.
Ωστόσο, το βέβαιο είναι ότι τα παιδιά που αντιμετώπιζαν δυσκολίες στο Δημοτικό, θα είναι περισσότερο αγχωμένα, φοβισμένα και ανήσυχα στο γυμνάσιο απ’ ότι τα παιδιά που είχαν καλύτερη επίδοση και μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο Δημοτικό. Μάλιστα είναι πιθανό να εμφανίσουν δυσκολίες προσαρμογής, συνήθως από τη πρώτη μέρα της σχολικής χρονιάς, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν από έναν μήνα μέχρι και ολόκληρη τη φοίτηση του παιδιού στο Γυμνάσιο, εάν αυτό δε λάβει την απαραίτητη στήριξη εγκαίρως.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί να προσαρμοστεί ομαλά στην αλλαγή;
Σαν γονείς είναι σημαντικό να υποστηρίξετε το παιδί σας σε αυτό το σημαντικό γι’ αυτό βήμα. Αρχικά, αφιερώστε λίγο χρόνο με τον εαυτό σας και αναρωτηθείτε:
-Έχει το παιδί μου σωστό σύστημα μελέτης;
-Διαθέτει στρατηγικές μελέτης που το βοηθούν να κατανοήσει καλύτερα και να συγκρατήσει πληροφορίες όπως: υπογράμμιση στο βιβλίο του με χρωματιστούς μαρκαδόρους, σε bullet points τα κύρια σημεία, περίληψη, λέξεις κλειδιά, ερωτήσεις-απαντήσεις, κλπ.;
-Μήπως το παιδί μου έχει κάποια κενά;
-Διαθέτει τεχνικές διαχείρισης άγχους που θα το βοηθήσουν να ανταπεξέλθει στις απαιτητικές μεθόδους αξιολόγησης του Γυμνασίου;
-Αναλαμβάνει υπεύθυνα τις υποχρεώσεις του ή κάνετε εσείς αυτά που πρέπει να κάνει το παιδί;
-Μπορεί να εκφραστεί στον γραπτό λόγο με αποτελεσματικό τρόπο;
-Μπορεί να κατανοήσει πληροφορίες από ένα κείμενο;
-Μπορεί να συνεργαστεί με άλλους ή να κάνει ατομικά μια εργασία τύπου project;
Σπουδαίο ρόλο για την προετοιμασία των μαθητών τόσο συναισθηματικά όσο και γνωστικά φέρουν οι εκπαιδευτικοί, οι δάσκαλοι της έκτης τάξης, οι γονείς, και όσοι έρχονται σε επαφή με το παιδί, διαδραματίζοντας ο καθένας τον δικό του μοναδικό ρόλο, ώστε να είναι έτοιμοι για το γυμνάσιο. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι η προετοιμασία στον γνωστικό τομέα πρέπει να συμβαδίζει με τη συναισθηματική ενδυνάμωση.
Σε κάθε περίπτωση ενθαρρύνετε τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να τα συζητήσουν ώστε να αποφορτιστούν. Να τα ακούτε και να τους δείχνετε ότι σέβεστε τα ίδια αλλά και τους προβληματισμούς τους.
Βιβλιογραφία
Λιάπη, Δ. Α. (2020). Μετάβαση από το δημοτικό στο γυμνάσιο: συναισθηματική νοημοσύνη και σχολική προσαρμογή (Διπλωματική εργασία). Πάτρα: Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Κουλούρη Αικατερίνη, Ψυχολόγος B.Sc.
