Δεξιότητες μελέτης στο σπίτι
Οι δεξιότητες μελέτης έχουν ουσιαστική σημασία στη ζωή του ατόμου. Βοηθάει το άτομο να οργανώνει τη ζωή του και τον ελεύθερο χρόνο του. Οι στρατηγικές μελέτης αναφέρονται σε τεχνικές-μεθόδους που έχουν στόχο να αναπτύξουν δεξιότητες μελέτης, ώστε να βοηθήσουν τους μαθητές αφενός να χειρίζονται πολύ καλά την ύλη που μελετούν και αφετέρου να ολοκληρώσουν τις σχολικές τους εργασίες. Οι δεξιότητες οργάνωσης και υλοποίησης της σχολικής μελέτης μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον είναι δύσκολες.
Ο γονέας δεν γνωρίζει πάντα ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος του στη μελέτη των σχολικών μαθημάτων. Το σημαντικότερο είναι ο γονέας να ενισχύει την αυτονομία και την ανεξαρτησία των παιδιών του. Ένα φιλοσοφικό ρητό παρουσιάζει με τον καλύτερο τρόπο τη σημασία της μελέτης στο σπίτι : «Δώσε στον άνθρωπο ένα ψάρι και θα τον χορτάσεις μια φορά. Μάθε τον να πιάνει ψάρια και θα είναι χορτασμένος σε όλη του τη ζωή.» Τα παιδιά πρέπει να κατακτήσουν τις απαιτούμενες δεξιότητες για να μάθουν να διαβάζουν μόνα τους. Παρουσιάζονται επιγραμματικά χρήσιμες συμβουλές για την μελέτη μέσα στο σπίτι.
- Καθορισμός χώρου διαβάσματος μέσα στο σπίτι. Ξεχωριστό δωμάτιο, μακριά από εστίες θορύβου και διασπαστικούς παράγοντες.
- Ο χρόνος διαβάσματος πρέπει να ορίζεται από το παιδί μαζί με το γονέα. Ο έλεγχος της διάρκειας διαβάσματος σταδιακά θα πρέπει να γίνεται από τα ίδια τα παιδιά. Ενίσχυση της αυτονομίας διαβάσματος. Να παρατηρούν το πρόγραμμα της αυριανής ημέρας, να επιλέγουν τα μαθήματα, να τα τοποθετούν στο θρανίο με τη σειρά που επιθυμούν να τα διαβάσουν. Το παιδί θα πρέπει να μάθει να μάθει να είναι αυτόνομο κατά τη διάρκεια του διαβάσματος. Μόνο του θα πρέπει να οργανώνει τα βιβλία του για την αυριανή ημέρα με γνώμονα το ημερήσιο πρόγραμμα.
- Η σειρά διαβάσματος σχολικών μαθημάτων θα πρέπει να διατηρείται με τη μορφή ρουτίνας.
- Αξιοποίηση λεκτικού επαίνου. Απουσία επιπλήξεων και αύξησης της έντασης της φωνής. Ενίσχυση στρατηγικών εντοπισμού πληροφοριών, καλλιεργώντας την αυτονομία των παιδιών.
- Αξιοποίηση λεξικού, ευρετήριού λέξεων, εγκυκλοπαίδειες καθώς και πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες.
- Στα θεωρητικά μαθήματα, αξιοποίηση της υπογράμμισης σημαντικών στοιχείων που βοηθάει στη συγκράτηση των πληροφοριών και ενισχύει τα ποσοστά συγκέντρωσης της προσοχής.
- Διατύπωση σύντομων ερωτήσεων για κάθε παράγραφο του γνωστικού αντικειμένου.(άξονας των 5 ερωτήσεων ποιος, πού, πότε, πώς, γιατί). Προσπάθεια δημιουργίας σύντομης περίληψης για κάθε γνωστικό μάθημα αναφέροντας τις σημαντικές πληροφορίες. Νοητικά σχήματα και νοερές εικόνες μετατρέπουν τη γνώση σε οπτικό υλικό (εικόνα) διευκολύνοντας έτσι την αποθήκευση της πληροφορίες.
- Αξιοποίηση ακρωνυμίων, σχηματισμός μίας λέξης από τα αρχικά γράμματα. Βοηθάει στην απομνημόνευση πληροφοριών. π.χ. Χ.Α.Ρ.Η (πρωτεύουσες της Κρήτης). Χρήση μνημονικής πρότασης που να είναι σύντομη, απλή και κατανοητή.(π.χ. Νίκο, πήγαινε αμέσως στην επόμενη άσκηση –ποταμοί της Ελλάδας).
- Αξιοποίηση ομοιοκαταληξίας και ρυθμού για την ενίσχυση της αναγνωστικής ευχέρειας.
- Ενίσχυση των δεξιοτήτων διατήρησης σημειώσεων με άξονα το τετράπτυχο σημειώσεων (όνομα μαθήματος, ημερομηνίας, θέμα, στόχος, κύριες και δευτερεύουσες πληροφορίες).
- Καλλιέργεια των δεξιοτήτων ανάγνωσης και αποκωδικοποίησης των μαθημάτων, άμεση εμπλοκή των μαθητών. Η έννοια να τοποθετείται στο κέντρο, τοποθέτηση ερωτήσεων τι είναι (κατηγορία),πώς είναι (ιδιότητες) και διατύπωση σχετικών παραδειγμάτων.
Μάρθα Ι. Ηλιοπούλου
Ειδική Παιδαγωγός/Φιλόλογος
M.ASpecialEducation/ B.T.E.CEdexcel