Η Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας στο μάθημα της Ιστορίας
Τα τελευταία χρόνια οι Επιστήμες της Αγωγής ερευνούν μεθόδους επιστημονικά τεκμηριωμένες, ώστε να κατορθώσουν να κάνουν τη γνώση ευκολότερα προσβάσιμη για όσο το δυνατόν περισσότερους μαθητές. Μία από αυτές τις μεθόδους είναι και η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα μαθήματα που διδάσκονται σύμφωνα με το ΑΠΣ. Στο παρόν άρθρο, θα επιχειρηθούν να παρουσιαστούν σε γενικές γραμμές οι τρόποι που η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία μπορεί να εφαρμοστεί στο μάθημα της Ιστορίας, με τη μορφή δραστηριοτήτων, το οποίο αποτελεί για αρκετούς μαθητές ένα δυσνόητο γνωστικό αντικείμενο.
Προτού όμως εξεταστεί η εφαρμογή της μεθόδου, θα πρέπει πρώτα να δοθεί ο ορισμός της. Τι είναι η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία και γιατί τα τελευταία χρόνια προτάσσεται τόσο έντονα από την επιστημονική κοινότητα ως η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος, για την πληρέστερη προσέγγιση της γνώσης, από μεγαλύτερο αριθμό μαθητών;
Με τον όρο Διαφοροποιημένη Διδασκαλία περιγράφεται η διδασκαλία εκείνη που προσαρμόζεται στα ενδιαφέροντα, την ετοιμότητα και το μαθησιακό προφίλ των μαθητών, ώστε να εξασφαλίσει την κατάκτηση της γνώσης από ένα μεγάλο εύρος μαθητών ( Tomlison, 1999, 2011). Οι τρεις βασικές αρχές της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας είναι: η ευέλικτη ομαδοποίηση, οι αξιόλογες δραστηριότητες και η συνεχής αξιολόγηση (Παντελιάδου, 2000). Μελέτες έχουν δείξει ότι η εφαρμογή της κάνει αποτελεσματικότερη την κατάκτηση της γνώσης και γι’ αυτό όλο και περισσότεροι επιδιώκουν την πραγματοποίησή της μέσα στην τάξη.
Οι τρεις παραπάνω αρχές, εντάσσονται και προσαρμόζονται σε κάθε γνωστικό αντικείμενο, ώστε να γίνεται εφικτή η κατανόηση της γνώσης. Έτσι, λοιπόν, η Ιστορία δεν θα μπορούσε να λείπει από τα γνωστικά αντικείμενα τα οποία είναι δυνατόν να διδαχθούν μέσω της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας.
Πιο συγκεκριμένα, η Ιστορία, λόγω θεματολογίας, είναι από τη φύση της ένα γνωστικό αντικείμενο, που επιτρέπει την προσέγγισή της με εναλλακτικές και συνάμα αποτελεσματικές μεθόδους μάθησης, όπως είναι και η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία. Η δημιουργία χρονογραμμών, η χρήση προπλασμάτων και οπτικοακουστικού υλικού, το θεατρικό παιχνίδι, η σύνταξη ιστορικής εφημερίδας ανά ενότητα από τους ίδιους τους μαθητές, η επίσκεψη χώρων ιστορικού ενδιαφέροντος για τη σύνδεση των ιστορικών γεγονότων με την καθημερινότητα καθώς και η δημιουργία κολλάζ είναι μερικές μόνο δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιηθούν σε μία τάξη στην οποία εφαρμόζεται η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία.
Ταυτόχρονα, εξαιτίας της ομαδοποίησης και της προσαρμογής στις ατομικές ανάγκες ενός μαθητή, πολλαπλασιάζονται οι πιθανότητες κατανόησης του μαθήματος τόσο από τυπικούς μαθητές, όσο και από μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες. Ειδικά οι τελευταίοι, λόγω των πιθανών δυσκολιών που μπορεί να εμφανίζουν σε επίπεδο μνήμης, δυσκολεύονται να προσεγγίσουν και να κατακτήσουν το μάθημα της Ιστορίας, όταν αυτό διδάσκεται με τη μορφή διάλεξης – αφήγησης.
Συμπερασματικά θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς, ότι η Διαφοροποιημένη Διδασκαλία, ακριβώς επειδή διαθέτει τα χαρακτηριστικά που προαναφέρθηκαν, είναι η μέθοδος εκείνη που επιτρέπει στον μαθητή να κάνει τη γνώση βίωμα, να την προσεγγίζει κριτικά και να την κατανοεί σε βάθος κάνοντάς την κτήμα του. Ειδικά όσον αφορά την Ιστορία, που ως γνωστικό αντικείμενο αποβλέπει στην εκμάθηση στοιχείων και γεγονότων του παρελθόντος, στην καλλιέργεια στάσεων κι αξιών, στην κριτική προσέγγιση των ιστορικών πεπραγμένων και στην αγάπη τελικά για τον άνθρωπο (Ανθούλλης, 2009), η βιωματική προσέγγισή της, που εξασφαλίζεται μέσω της Διαφοροποίησης της Διδασκαλίας, κάνει ευκολότερη για περισσότερους μαθητές την αποδοχή της πρωτίστως και ακολούθως την κατανόηση της.